محمدحسین سلحشور - فوق لیسانس علوم سیاسی و دانشجوی حقوق بین الملل – دانشگاه پیام نور تهران

روسیه همواره سعی داشته از برگ های حمایت سیاسی و فنی هسته ای از ایران برای تأثیرگذاری در دیگر حوزه های مشترک دو کشور بهره گیرد. نقش روسیه در بازی بزرگ خطوط انتقال انرژی در خزر نیز در این راستا قابل ارزیابی است. روسیه در تلاش است با حفظ انحصار خود در پروژه های انتقال انرژی در عمل ایران را از این بازار پرسود به دور نگاه دارد. مسکو در برخی موارد و با استفاده از راهبردهای خاص خود به ظاهر حمایت خود را از سیاست های ایران در این عرصه اعلام می دارد اما در نهایت باید توجه داشت که بارم بندی خطوط انتقال انرژی نهایتاً منافع روسیه را تأمین می کند. به هر حال روسیه در قضیه برنامه های هسته ای با ایران بیشتر به دنبال منافع ملی خویش است و این گونه نیست که تحت هر شرایطی از ایران حمایت کند. نکته مهم اینجاست که روسیه احتمالاً یک ایران هسته ای را نمی پذیرد و مخالف این است که ایران تبدیل به یک قدرت هسته ای مهم در کنار مرزهای این کشور شود. بنابراین اگر روسیه اندکی نسبت به تمایلات صلح آمیز هسته ای ایران تردید داشته باشد، در همکاری خویش با ایران در این زمینه تجدید نظر خواهد کرد. همان گونه که این اتفاق به منصه ظهور رسیده و روسیه، رأی مخالف علیه ایران در شورای امنیت داده است. جنبه دیگر قضیه هسته ای ایران برای روسیه این است که روسیه تلاش دارد تا از طریق این پرونده، بار دیگر خود را به عنوان یک بازیگر مهم بین المللی معرفی کند و نقش فعال و سازنده ای در نظام بین الملل ایفا کند. البته باید به این نکته بسیار مهم نیز اشاره کرد که سیاست روسیه در قبال پرونده هسته ای ایران باعث ایجاد فرصت بیشتر برای ایران در جهت حل بهتر و تصمیم گیری مؤثرتر در قبال این قضیه شده است. چون در عرصه دیپلماتیک، تصمیم سازی سیاسی در مواقع بحرانی بسیار مهم است. روس ها با سیاست خود در این پرونده به ایران فرصت بیشتری دادند تا تصمیم بهتری بگیرد و از تصمیم گیری عجولانه در این زمینه خودداری کند . البته در صورتی که دولت های غربی بر اساس اصل چهار معاهدهNPT ، حقوق صلح آمیز هسته ای ایران را به رسمیت بشناسند، به نظر می رسد هم جلو سوء استفاده روسیه در همکاری های هسته ای با ایران گرفته شود و هم از بهبود رابطه با دولت های غربی ؛ در این صورت دیگر ایران برای روسیه گزینه پذیرش اجباری نخواهد بود. مقاله حاضر با استفاده از روش پژوهشی و توصیفی - استنادی ، موضوع مهم نقش روسیه در دیپلماسی هسته ای جمهوری اسلامی را مورد بررسی و واکاوی قرار داده است.

دیپلماسی هسته ای ، جمهوری اسلامی ، روسیه ، غرب