صباح خورشیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد کشاورزی دانشگاه پیام نور
محمد حسن جعفری صیادی - استادیار گروه کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه پیام نور

از دیر باز فعالیتهای صید وصیادی منبع مهمی برای تامین غذا به شمار رفته است. امروزه نشانه های روشنی از بهره برداری بی رویه آبزیان وجود دارد که پایداری دراز مدت صیادی و سهم آن را در تامین مواد غذایی مورد نیاز انسانها تهدید می کند. با توجه به محدودیت های روز افزون ذخائر در آبهای کره زمین و افزایش بی رویه صید و بدنبال آن محدودیت های بوجود آمده در تمام آبهای اقیانوس و دریا ها و در کنار آن افزایش جمعیت و گرایش روز افزون مصرف آبزیان در میان مردم ، به کاهش صید و بعضاً در معرض خطر قرار گرفتن بسیاری از گونه ها ی آبزی منجر گشته که کشور عزیزمان ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست به همین منظور شیلات ایران نیز با تدوین قوانین و مقررات مدیریت ماهیگیری تلاش دارد تا برنامه صید پایدار و ماهیگیری مسولانه رااجرا نموده و ذخائر آبزی برای آیندگان و نسل های آتی باقی بماند . تا قبل سالسال 73 آمارگیری از میزان صید آبزیان توسط موسسه تحقیقات شیلات انجام می شد و پس از آن طرح آمار صید در سال 1373 بر اساس نیاز مدیریت صید به صورت آزمایشی شروع شد و بعنوان طرح ملی در شرکت سهامی شیلات ایران معرفی و معاونت صید و بنادر ماهیگیری بعنوان مجری انتخاب گردید. در ابتدای شروع طرح در سال 1373 روش تمام شماری بعنوان روش جمع آوری اطلاعات صید و صیادی تعیین گردید اما با توجه به کمبود زیرساختها و امکانات بنادر صیادی آن زمان و نیروی انسانی و پراکندگی زیاد مراکزتخلیه و ناتوانی در پوشش همه آن مراکز و همچنین مزایای روشهای نمونه گیری ، تصمیم به تغییر روش آمارگیری به نمونه گیری اتخاذ و اجرای آن در سال 1374 شروع گردید. سیستم آمار صید شیلات ایران تنها منبع جمع آوری و پردازش اطلاعات شیلاتی از سال 1373 است و در سطح کشورهای شیلاتی خاورمیانه و اعضاء فائو و سازمان همکاریهای منطقه ای (RECOFI) بی نظیر و کاملترین سیستم جمع آوری میزان برداشت از آبزیان خلیج فارس و دریای عمان است. ضمن اینکه تصویری نسبتا واقعی براساس امکانات و شرایط موجود از برداشت آبزیان فراهم می سازد و از ارائه آمارهای پراکنده و غیر واقعی از صید و صیادی جلوگیری می نماید.

آمارگیری ، برنامه ریزی ، خلیج فارس ، صیادی، دریای خزر ، شیلات