نیما هاشمیان - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوسیستماتیک جانوری، گروه علوم جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
حسن رجبی مهام - استادیار بیوسیستماتیک جانوری و تکامل گروه علوم جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی تهران

ناسازگاری ژنتیکی در بین زیرگونه های موش خانگی به عنوان مدل مناسبی جهت انجام مطالعات در مراحل اولیه ی گونه زایی است. ناباروری هیبرید به عنوان یک مکانیسم رایج جدایی تولیدمثلی پسزیگوتی است و برهمکنش آللهای جدید در هیبرید بین دو زیرگونه در بسیاری موارد اثرات مخربی در برازش هیبرید داشته و سبب کاهش جریان ژنی بین زیرگونه های مشتق شده میشود. هدف از این مطالعه، ارزیابی ژنهای دخیل در این ناسازگاری بین زیرگونه های کمپلکس موش خانگی با استفاده از آنالیزهای ژنتیکی صورت گرفته، جهت رسیدن به مکانیسمهای گونه زایی میباشد. مجموعه آنالیزهای ژنتیکی نشان دهنده ی ارتباط بین ژنهای دخیل در این ناسازگاری و صفات فنوتیکی حاصل از آنها است. نتایج به دست آمده نشان دهنده ی سهم ژن Hst1/Prdm9 واقع بر روی کروموزوم 17 در بروز برخی صفات ناباروری هیبرید از جمله کاهش وزن بیضه؛ و همچنین سهم ژن Hstx1 واقع بر روی کروموزوم X در نقص در فرآیند اسکرماتوژنز میباشد. بنابراین میتوان به نقش کلیدی کروموزوم X و کروموزوم 17 و برهمکنش اپیستاتیک آنها با سایر کروموزومها در ناباروری هیبرید اشاره کرد.

موش خانگی، گونه زایی، ناباروری هیبرید، آنالیزهای ژنتیکی