حسین عامری - دانش آموخته دوره کارشناسی ارشد رشته مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بندرعباس
سید علی جوزی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
احمد عامری - استاد گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی ایران

این پژوهش با هدف ارائه برنامه مدیریت زیست محیطی شیرابه مرکز دفن زباله تهران (آرادکوه) به انجام رسید. بدین منظور در این تحقیق پس ازجمع آوری اطلاعات پایه (قوانین و دستورالعمل ها ،نمونه برداری از شیرابه، آنالیز شیمیایی شیرابه، نتایج تجزیه و تحلیل بر روی شیرابه، نقشه ها، فایل های رقومی، روش شناسی و ...) و تعیین عمق و دامنه مطالعات به منظور طرح ریزی برنامه مدیریت راهبردی پسماندهای شهری، شهر تهران از روش جامع A’WOT بهره گیری می شود. این روش مبتنی بر شناسایی عوامل داخلی (نقاط ضعف و قوت) و عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدات) محیط تحت بررسی است. پس از شناسایی، عوامل داخلی و خارجی در قالب جداول ارزشیابی عوامل داخلی (IFE) و ارزشیابی فاکتورهای خارجی (EFE) مرتب و کار نمره دهی و وزن دهی به این عوامل انجام شد. به منظور وزن دهی هر یک از عوامل داخلی و خارجی از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرم افزار EXPERT CHOICE استفاده شد. نتایج استخراج شده از این جداول مؤید آن بود پس از وزن دهی به عوامل داخلی و خارجی شناسایی شده در ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و اعمال امتیاز وضع موجود هر عامل، با توجه به کلیدی یا عادی بودن عوامل داخلی و خارجی، در نهایت نمره 2/105 برای عوامل داخلی و 2/367 برای عوامل خارجی بدست آمد. در ادامه ماتریس SWOT را تشکیل داده و با تجزیه و تحلیل آن راهبردهای ممکن شناسایی و ارائه گردید. سپس برای تجزیه و تحلیل همزمان عوامل داخلی و خارجی و تعیین موقعیت طرح بر اساس نمره های بدست آمده از ماتریس چهارخانه ای به نام ماتریس IE استفاده شد که طرح در موقعیت تدافعی قرار گرفت. در ادامه با هدف تدقیق و تلفیق اطلاعات حاصل از ارزشیابی عوامل داخلی و خارجی، جدول برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) تکمیل شد. ماتریس QSPM نشان داد که می توان با استفاده از نقاط قوت در مدیریت پسماندهای روستایی تهدیدها را به فرصت و ضعف ها را به قوت تبدیل نمود. نتایج این جدول نشان داد به ترتیب استراتژی های تأمین زیرساخت های اجرای مدیریت پسماندها به لحاظ مالی و فنی، افزایش نظارت سازمان حفاظت محیط زیست در راستای مدیریت شیرابه با دست یابی به توسعه پایدار ، توسعه برنامه های تبلیغاتی متناسب با فرهنگ جامعه در راستای تفکیک و کاهش حجم زایدات تولیدی، ایجاد موقعیت برای جذب و مشارکت بخش خصوصی در مدیریت پسماندها علی الخصوص مراقبت شیرابه، تبلیغات رسانه ای و آگاهی جامعه در مورد آلودگی ناشی از پسماندها و اجرای هرچه بهتر مدیریت پسماندها اولویت بندی می شوند.

مدیریت زیست محیطی ، شیرابه ، روش جامع A’WOT، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، مرکز دفن زباله تهران (آرادکوه)