مریم کاظم پور لارسری - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگل شناسی و اکولوژی دانشگاه گیلان دانشکده منابع طبیعی
کامبیز طاهری آبکنار - دانشیار دانشگاه گیلان دانشکده منابع طبیعی
حسن پور بابایی - دانشیار دانشگاه گیلان دانشکده منابع طبیعی
بیت اله امان زاده - دانشیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گیلان

جنگلهای شمال البرز جزء جنگلهای کهن دنیا محسوب می شوند که از نظر تعداد و تنوع گونه ای بسیار غنی می باشند. آگاهی از الگوی پراکنش مکانی گونه های موجود در این جنگلها که از آشکارترین جنبه های ساختاری یک توده جنگلی است؛ در تشخیص ساز و کارهای خاص آنها، تشریح پایداری اکوسیستم، تهیه طرحهای مدیریتی مناسب، اقدامات حفاظتی و احیایی و اعمال دخالتهای جنگلشناسی مفید است. رقابت، یک فرآیند اکولوژیکی اساسی است که شناخت آن به ویژه هنگامی که هدف از مدیریت جنگل، پویایی اکوسیستم های طبیعی باشد اهمیت زیادی دارد. به منظور تعییین الگوی مکانی، رقابت و اجتماع پذیری درختان، پس از جنگل گردشی یک قطعه نمونه یک هکتاری به ابعاد 100×100 متر در پارسل 1 سری 4 حوضه آبخیز 23 (ذیلکی) در میان توده های آمیخته پهن برگ انتخاب شد. سپس کلیه درختان با قطر برابر سینه بیشتر از 5/7 سانتی متر مورد اندازه گیری قطر، تعیین گونه و تعیین مختصات به روش فاصله- آزیموت قرار گرفتند. به منظور تعیین الگوی مکانی درختان از تابع یک متغیره K رایپلی و برای بررسی رقابت درون گونه ای و اجتماع پذیری درختان راش و رقابت بین گونه ای راش و گونه های موجود از شکل دو متغیره این تابع استفاده شد. نتایج این مطالعه بیانگر الگوی خوشه ای درختان در این قطعه نمونه بود. نتایج بررسی اثرات متقابل درختان کم قطر با درختان میان قطر، قطور و خیلی قطور (EL , L , M) گونه راش در فواصل کوتاه، فاقد اثر متقابل مثبت یا منفی و در فواصل بیشتر اثر متقابل مثبت ضعیفی را نشان داد. نتیجه مطالعه رقابت راش با شیردار حاکی از اثر متقابل منفی یا دفع در فواصل کوتاه و با توسکای ییلاقی، خرمندی و انجیلی در فواصل کوتاه فاقد اثر متقابل مثبت یا منفی و جاذبه در فواصل بیشتر بود. از نتایج این بررسی می توان در نشانه گذاری موثر در دخالتهای جنگل شناسی بهره گرفت و کاشت درختان در احیای جنگل با توجه به عدم تحمل پذیری درختان راش در فواصل دورتری صورت بگیرد تا رشد بهتر و بهره مندی از منابع به راحتی امکانپذیر باشد

الگوی مکانی ، تابع Kرایپلی ، رقابت ، اجتماع پذیری ، جنگل آمیخته ، سیستان ، گیلان