فهیمه مشایخی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شاهد تهران
حسین ترابی گل سفیدی - عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد تهران

امروزه گسترش سطح زیر کشت با توجه به افزایش جمعیت و توسعه شهرها امری دشوار بوده و در نتیجه ضرورت استفاده بهینه از اراضی موجود، بیش از پیش اهمیت می یابد. مطالعات تناسب اراضی استفاده بهینه و پایدار از اراضی را ممکن می سازد. هدف از این مطالعه ارزیابی کیفی و کمی تناسب اراضی منطقه خداآفرین دشت مغان برای گیاهان علوفه ای(ذرت علوفه ای و یونجه) می باشد. دشت مغان شامل حدود 250 هزار هکتار اراضی در تراز ارتفاعی 20 تا 550 متر است که اراضی خداآفرین نیز در همین محدوده واقع شده است. محدوده طرح حدود 12416 هکتار مساحت دارد و در حال حاضر به عنوان مراتع دامپروری و در اولویت بعدی کشت دیم گندم و جو مورد استفاده می باشد. لذا کشت گیاهان علوفه ای در منطقه اهمیت بسزایی دارد. در ارزیابی کیفی، کلاس تناسب کیفی به روش های محدودیت ساده و پارامتریک تعیین و نقشه تناسب کیفی هر محصول ارائه گردید. ارزیابی کمی ،به روش فائو و با احتساب پتانسیل تولید و بحرانی محاسبه و نقشه تناسب کمی هر گیاه ارائه گردیده است. اراضی مذکور از نظر کیفی ، برای کشت ذرت علوفه ای اغلب نسبتا مناسب( S2 ) و تناسب کم( S3 ) و برای یونجه تناسب کم ( S3 ) و نامناسب( N ) بدست آمد. محدودیت های اصلی کشت گیاهان علوفه ای در منطقه محدودیت اقلیمی، گچ وشیب و Ph می باشدبه علاوه شوری و قلیائیت در اعماق پایینتر پروفیل خاک نیزبه چشم می خورد. نتایج ارزیابی کمی نشان می دهد که کشت یونجه در همه اراضی نسبتا مناسب ( S2 ) می باشد.کشت ذرت علوفه ای نیز در اغلب اراضی تناسب متوسطی( S2 ) دارد اما اراضی بسیاری نیز برای کشت ذرت علوفه ای بسیار مناسبند( S1 ). تولید پتانسیل برای ذرت علوفه ای و یونجه به ترتیب 51984 و 30708 کیلوگرم در هکتار در شرایط اقلیمی حاضر منطقه بدست آمد.

ارزیابی تناسب اراضی، ذرت علوفه ای، یونجه، ، کیفی وکمی، گیاهان علوفه ای