بهنام اسلامی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوتکنیک دانشگاه تربیت مدرس
علی اکبر گلشنی - استادیار گروه ژئوتکنیک دانشگاه تربیت مدرس

رفتار زمین یکی از مهمترین ویژگی ها در تونل سازی در محیط های شهری به شمار می رود ، زیرا ناپایداری و تغییر شکل ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی گردد. لذا انتخاب حفاری -EPB TBM بهترین گزینه جهت فایق آمدن بر مشکل رفتار زمین در خاک های نرم است . یکی از دلایل ایجاد نشست در سطح زمین تفاوت قطر تونل و سپر حفاری بوده که این عامل رابطه تنگاتنگی با فشار تزریق انتهایی 3 دارد لذا در حفاری مکانیزه فضای خالی که بین پوشش بتنی و خاک وجود دارد با عملیات تزریق پر می شود تا از همگرا شدن خاک اطراف تونل و در نتیجه ایجاد نشست در سطح زمین، به خصوص در تونل های با سربار کم ، جلوگیری به عمل آید . در این مقاله به مدلسازی سه بعدی فرآیند حفاری به روش TBM-EPB پرداخته شده است که در نهایت مقادیر نشست ایجاد شده در سطح زمین با مقادیر نشست هایی که در واقعیت اتفاق افتاده است مقایسه گردیده است . تحلیل انجام شده در این مقاله شامل مطالعه پارامتریک تاثیر فشار ملات تزریق شده انتهایی بر نشست سطحی زمین است که این تحلیل عددی با استفاده از نرم افزار FLAC 3D که یک نرم افزار تفاضل محدود است انجام گرفته است . در تحقیق حاضر به منظور صحت سنجی نتایج تحلیل عددی از نتایج ابزار دقیق نشست سنجی و فشار تزریق در حفاری تونل خط 2 مترو مشهد استفاده شده است . بر این اساس با افزایش فشار تزریق از یک محدوده خاص در سطح زمین بالازدگی 4 و تورم ایجاد شده و با کاهش این فشار نشست های سطحی بیشتر از حد مجاز میشوند

حفاری TBM ، فشار تزریق انتهایی ، نشست سطحی ، FLAC 3D