مهدی اصلاح - کارشناس ارشد سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
سیدعلی المدرسی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، گروه سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
مهدی مفیدیفر - کارشناس ارشد سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
شاهرخ ملک زاده بافقی - کارشناس ارشد سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

در دهه های اخیر تغییرات سریع کاربری اراضی و پوشش زمین در حومه شهرهای بزرگ ایران به ویژه شهر تهران به عنوانپایتخت، با پیامدهای مهمی مثل تخریب منابع طبیعی، آلودگی های زیست محیطی و رشد نامناسب شهرها همراه بوده است.اطلاع از تغییرات کاربری و بررسی علل و عوامل آنها در یک دوره زمانی می تواند بسیار موردتوجه برنامه ریزان و مدیران باشد.هدف از این تحقیق بررسی کارایی مدل زنجیره ای مارکوف درجه اول جهت برآورد تغییرات کاربری اراضی و پوشش زمین برایشهر تهران و حومه آن طی بازه زمانی 30 سال می باشد. در این تحقیق از تصاویر ماهواره ای چندزمانه لندست مربوط بهسال های 1975، 1990 و 2005 میلادی استفاده شده است. تصاویر موجود در سال های مذکور در شش کلاس و به روشحداکثر مشابهت طبقه بندی شدند. در مرحله بعد با استفاده از نقشه های پوشش زمین بدست آمده برای هر دوره 15 ساله،ماتریس تبدیل وضعیت کلاس های پوشش زمین بین هر دو دوره زمانی محاسبه شد. سپس با استفاده از ماتریس تبدیل وضعیتدوره اول، نتایج تغییرات کاربری برای سال 2005 میلادی با کمک مدل زنجیره ای مارکوف پیش بینی شد. دقت پیش بینی بامدل زنجیره ای مارکوف، به کمک نقشه های کاربری موجود برای سال 2005 بررسی شدند. نتایج حاکی از آن است که بیشترین درصد اختلاف مربوط به کلاس اراضی مزروعی (0/64622 درصد) بوده و کمترین درصد اختلاف در کلاس فضای سبز (0/00551 درصد) دیده می شود. شایان ذکر است که در تمامی موارد بزرگی این اختلافات به طورکلی کمتر از 9 درصد بوده که این رقم، مفید و قابل استفاده بودن مدل مارکوف و همچنین صحت آن را در پیش بینی تغییرات کاربری به خوبی توجیه می کند.

مدل زنجیره ای مارکوف، پیش بینی تغییرات پوشش، تصاویر لندست، طبقه بندی تصاویر، تهران