کاظم بدو - استاد گروه مهندسی عمران دانشکده فنی دانشگاه ارومیه
عبداله شایسته - دانشجوی کارشناسی ارشد خاک و پی گروه مهندسی عمران دانشکده فنی دانشگاه ارومیه

در این تحقیق استفاده از ضایعات پودر سنگ ناشی از فرآوری سنگ در کارگاه های سنگبری جهت استفاده به عنوان مصالح لایه مانع انتقال آلودگی (لاینر) در محل های دفن زباله در اشل آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است لزوم دارا بودن نفودپذیری کم لاینر موجب می شود که مکانیزم غالب انتقال آلودگی از میان لاینر مکانیزم انتشار مولکولی (دیفیوژن) باشد. مصالح اصلی پودر سنگ مرمر بوده و از ماسه ، خاک رس، و سیمان به عنوان مواد افزودنی به پودر سنگ استفاده شد پودر سنگ و دیگر مواد افزودنی با درصدهای مختلف ترکیب و ماده حاصله در لوله های پلی اتیلن با روش تراکم استاندارد متراکم شده و آزمایش های انتشار مولکولی برای تعیین ضریب انتشار مولکولی یون کلراید روی آنها انجام پذیرفت. ضرایب انتشار مولکولی به دست آمده برای مصالح ترکیبی با ضریب انتشار مولکولی توصیه شده برای لاینرهای رسی مقایسه شده و سپس ماده ترکیبی تولید شده از 65% پودر سنگ و 35% خاک رسی از نظر انتشار مولکولی نسبت به سایر مواد ترکیبی مناسب تشخیص داده شد. این ماده به دلیل دارا بودن مقداری کانی رسی و دارا بودن 17% دانه های هم اندازه رس، دارای خاصیت جذب یونی نیز می باشد که برای لاینرها در کف محل های دفن زباله از نظر جذب یون برای تصفیه عناصر شیمیایی موجود در شیرابه زباله ضروری است. این ماده ترکیبی سپس برای میزان نفوذپذیری بررسی گردید . آزمایش نفوذپذیری با استفاده از دستگاه نفوذپذیری سه محوری انجام پذیرفت و ضریب نفوذپذیری 10-^10*1/2 m/s برای این ماده ترکیبی به دست آمد این مقدار از ضریب نفوذپذیری در مقایسه با ضریب نفوذپذیری حداقل توصیه شده برای لاینرهای رسی متراکم در محدوده قابل قبولی قرار داشته و لذا لاینر ساخته شده از این ماده ترکیبی از نظر پدیده حرکتی فرارفت (ادوکشن) میز مناسب است نتایج حاصل از آزمایش ها نشان دادند که ترکیب حاصل از 65% ضایعات پودر سنگ مرمر و 35% خاک رسی به دلیل قرار گرفتن ضریب انتشار مولکولی و ضریب نفوذپذیری آن در محدوده توصیه شده برای لاینرها و همچنین قابلیت تراکم پذیری و عمل جذب یونی مناسب می تواند به عنوان مصالح جایگزین در ساخت لاینرهای رسی در محل های دفن زباله مورد استفاده قرار گیرد .

محل های دفن زباله، لاینر رسی، ضایعات سنگبری، پودر سنگ مرمر، انتشار مولکولی، نفوذپذیری