شهلا شریفی - دانشیار زبان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد
فهیمه عباسیان - دانشیار زبان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

در جامعه ایران، تعارف نقش مهمی را در نشان دادن ادب در مراودات اجتماعی ایفا می کند. گستردگی تعارفاتسبب عدم درک کامل یا نوعی از ابهام در زبان می شود که این خود نیز سبب سخت شدن تمایز بین تعارفات واقعیاز غیرواقعی در بافت های زبانی می گردد. در این پژوهش، مکالمات حاوی تعارفات سخنگویان فارسیزبان جمع آوری ودر جهت نیل به هدف تشخیص تعارفات واقعی از غیر واقعی مورد تحلیل قرار گرفته است. بررسی این داده ها نشانداد که سخنگویان برای نشان دادن توجه زیاد خود به رعایت ادب و همچنین حفظ وجهه مثبت مخاطب، تمایل بهاستفاده از برخی کنش های گفتاری مانند قسم برای اثبات واقعی بودن تعارف دارند. همچنین توجه به زمان افعال،قیدهای زبانی و طول بافت نیز در تشخیص بافت واقعی از غیرواقعی تعارف می تواند موثر باشد. اگرچه اینراهبردها کاملا فرهنگ وابسته است و اغلب غیرفارسی زبانان را با مشکلات ارتباطی روبرو می سازد، اما آشنایی با ایننوع گفتمان مؤدبانه فارسی زبانان می تواند در جهت ارتباط بهتر با جامعه و زبان فارسی کارآیی داشته باشد.

تعارفات واقعی و غیرواقعی، بافت زبان فارسی، زبان شناسی اجتماعی