محمد ضابط - دانشگاه بیرجند-دانشکده کشاورزی- استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات
محمدرضا بی همتا - دانشگاه تهران- پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج- استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات
خداداد مصطفوی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج – استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات

گندم بوسیله حشرات مکنده که عموما سن ها می باشند خسارت می بیند و این خسارت ضرر و زیان مهمی را به کشاورزان و نانوایی ها وارد می کند. سن معمولی گندم مهمترین آفت کلیدی در ایران است. یکی از روش های مناسب برای کاهش جمعیت سن گندم در برنامه های مدیریت این آفت استفاده از ارقام مقاوم است. به منظور مکان یابی QTL های مقاومت به سن گندم و تعیین سهم هر QTL در تبیین تنوع فنوتیپی صفات مرتبط با سن زدگی، 140 خانواده F2:3 حاصل از تلاقی بین فلات (مقاوم) و لاین 12 (حساس) مورد بررسی قرارگرفتند. برای بررسی فنوتیپی از صفت در صد سن زدگی به عنوان مهمترین صفت موثر در مقاومت استفاده شد. نقشه پیوستگی شامل 35 نشانگر SSR و 68 نشانگر AFLP بود. تجزیه پیوستگی نشانگرها را به 27 گروه پیوستگی منتسب کرد. طول کل نقشه ژنو می 875/6 سانتی مورگان محاسبه گردید و متوسط فاصله بین نشانگرها 9/12 سانتی مورگان به دست آمد. برای درصد سن زدگی به عنوان مهمترین صفت موثر در مقاومت به سن زدگی، چهار QTL شناسایی شد که در مجموع 44% از تغییرات فنوتیپی صفت را تبیین نمودند. با توجه به نتایج بدست آمده می توان به شناسایی صفات مرتبط با مقاومت به سن گندم با استفاده از تجزیه QTL امیدوار بود.

سن گندم، تجزیه QTL، در صد سن زدگی