جوان جوان مجیدی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، دانشجوی دکترای شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان
سیمین فیض - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

معماری به رغم تفاوت های سرزمینی که در شکل آن تأثیر فراوانی داشته، دارای ویزگی های ذاتی، پویا و تدریجی است، که آنرا هویت می نامند. واژه شناسی هویت، ما را به انسان، معماری و مؤلفه های تمیز دهنده ی آن می رساند، با ورود عنصر فرهنگی سایر کشورها به ویژه کشورهای غربی فرهنگ و هویت جامعه جامعه دچار دگرگونی هایی شده است. بنابراین امروزه توجه و بحث درباره هویت و فرهنگ در شاخه های مختلف علمی مدنظر قرار گرفته است. به همین منظور یکی از شیوه های توجه به عناصر فضایی و ارتباط آن با فرهنگ جامعه برای شناسایی هویت جامعه سنتی- ایرانی بررسی عناصر هویت ساز در معماری سنتی ایران شیوه مناسبی به نظر می رسد. بنابراین در این مقاله ابتدا به معرفی خانه های پایدار دوره قاجار اردبیل و سپس تحلیل خانه ها از بعد هویت پرداخته شده است. پژوهش حاصله از نوع کیفی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد. الگوهای پایدار خانه های دوره قاجار متغیر مستقل و عناصر معماری هویت ساز متغیر وابسته می باشد. جمع آوری اطلاعات و داده ها ابتدا به صورت کتابخانه ای و سپس مطالعات میدانی، بازدید از خانه های دوره قاجار اردبیل بوده است. نتایج پژوهش حاضر نشان از آن دارد که یکسری عناصر ثابت در خانه های پایدار دوره قاجار اردبیل از جمله مردم واری، پرهیز از بیهودگی و خودبسندگی بعد میراث فرهنگی در معماری توسط تزئینات، تکرار الگوهای گشته و توجه به ویژگی های جغرافیای باعث هویت بخشی به بناهای سنتی شده است.

خانه های پایدار، هویت، الگوی اقلیمی، دوره قاجار، اردبیل