علی مختاران - دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدعلی ناصری - استاد گروه آبیاری و زهکشی دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
حیدر علی کشکولی - استاد بازنشسته دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

در مناطق خشک و نیمه خشک مانند جلگه خوزستان که سطح آب زیرزمینی کم عمق و به صورت سفره آب شور می باشد، آب آبیاری بصورت لایه نازک روی این آب شور قرار می گیرد که هجوم و تراوش آب شور باعث آسیب بر بدنه این آب و محصولات کشاورزی خواهد شد. مطالعه دینامیک آبهای زیرزمینی جهت تعیین ضخامت فصل مشترک آب شور و شیرین در مطالعات زهکشی مورد اهمیت می باشد. در این تحقیق مزرعه R9-11 از مزارع نیشکر دعبل خزاعی انتخاب شد و تعداد 49 پیزومتر بین دو تایل زهکش در فواصل مختلف از جمع کننده زهاب در 7 دسته که هر دسته شامل 7 پیزومتر می باشد در لایه های مختلف از سطح خاک نصب گردید. تغییرات ارتفاع آب درون پیزومترها و شوری آب بصورت روزانه برداشت گردید. همچنین لایه بندی خاک تا عمق 5 متری انجام شد. روند تغییرات تراز سطح آب نشان داد که جریان آب حالت صعودی داشته و قبل از شروع آبیاری سنگین حداقل سطح آب در پیزومترها از 2/4 تا 3/8 زیر سطح زمین متغیر بود که این مساله هجوم آب شور را تأیید می کند. همچنین روند تغییرات شوری در دسته های پیزومتری در طول مزرعه متفاوت میباشد بطوری که دسته های که کنار تایلهای زهکش و جمع کننده زهاب نصب شده بودند میزان شوری بالاتر و ضخامت منطقه اختلاط را کمتر نشان می دادند در حالی که این ضخامت در دسته های پیزومتری وسط دوتایل زهکش و در فاصله مشخص از جمع کننده زهاب بسیار بیشتر از دسته های دیگر بود.

فصل مشترک آب شور و شیرین، منطقه اختلاط، ارتفاع آب، پیزومتر، جرم مخصوص ظاهری متغیر