غلامعلی خمر - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل
مسلم اسدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه زابل

در جهان امروز، آمادگی در برابر حوادث غیرمترقبه امری ضروری است. در کشور لرزه خیزی همچون ایران ضرورت توجه به این مقوله بیشتر احساس می شود. بنابراین هدف این پژوهش، ارزیابی میزان آسیب پذیری لرزه ای ساختار شهری و برنامه ریزی پدافند غیرعامل و مکان یابی پناهگاه می باشد. در این مطالعه، ناحیه سه شهر زابل مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، بررسی های میدانی و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار الحاقی کارمانیا خطر (Karmaniya Hazard Model) که در محیط GIS کار می کندف مدل همپوشانی شاخص و منطق فازی می باشد. در تحقیق حاضر شبیه سازی به وسیله ی مدل (KHM) انجام گرفته است. فرضیه های تحقیق: 1-پدافند غیرعامل ناحیه سه شهر زابل توان خدمات رسانی به جمعیت موجود ناحیه را در برابر حوادث غیرمترقبه ندارد. 2-تناسبی بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب برنامه ریزی پدافند غیرعامل ناحیه سه شهر زابل باساختار فضایی- کالبدی آن وجود ندارد. نتایج تحقیق: 1-در بخش ساختار کالبدی فضایی شهر در قست شرقی ناحیه دیده می شود که کاربری هایی در جوار هم قرار گرفته اند که دارای ناسازگاری می باشند؛ 2-تلفیق روش سلسله مراتبی با هم پوشانی فازی در بخش برنامه ریزی پدافند غیرعامل نیز بیانگر این است که 5 مکان انتخاب شده برای پناهگاه به صورت 2 مرکز آموزشی، 2 زمین بایر و 1 مکان مذهبی با توجه به سرانه ی 2 متر مربعی از فضای پناهگاه محله ای به ازای هر فرد، در زمان وقوع سانحه در تمامی محلات با کمبود فضای پناهگاهی مواجه هستیم؛ 3-در برنامه ریزی و مکان یابی پناهگاه، از بین تمامی روش های امتحان شده، فقط نقشه های هم پوشانی حاصل از مدل (Linear) اپراتورهای sum و گامای فازی γ=0.9 ، مناسب بودند که نتایج حاصل از آنها بیانگر این است که مکان های انتخاب شده توسط این عملگرها، تمام قسمت های ناحیه (بخش های شمالی، جنوبی و غربی) را پوشش نمی دهد و همچنین این امکان ها پاسخگوی کل جمعیت ناحیه نیست.

پدافند غیرعاملف حوادث غیر مترقبه، شهر زابل