سعید مدلل دوست - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه مازندران
کریم سلیمانی - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه مازندران
سیده زهرا درواری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران

علی رغم اینکه در منطقه شمالی ایران میزان بارش نسبت به دیگر نقاط کشور از وضع مناسب تری برخوردار است، اما به دلیل پراکنش بارش در فصول مختلف، مشکل تامین آب زراعی در زمان نیاز ابی از مسائل عمده استان های شمالی کشور به حساب می اید. از طرفی به دلیل پایین بودن خط القعر رودخانه ها نسبت به اراضی، بر اثر پس زدگی آب شور دریای مازندران به داخل رودخانه ها و تداخل آن با آب شیرین رودخانه در سواحل، کشاورزان قادر به استفاده از دبی پایه رودخانه در فصل نیاز ابی گیاهان نبوده و این خود مزید بر مشکلات کم آبی در منطقه می باشد. همچنین به دلیل شیب کم رودخانه ها در سواحل دریا، بالا بودن دبی سیلابی و سطح مقطع محدود و ناکافی رودخانه ها درنقاط پست ساحلی، احداث سازه های صلب برای بالا آوردن سطح تراز آب، جچلوگیری از تداخل آب شور و شیرین نیز میسر نمی باشد. لذا در فصول پر آبی موانعی از قبیل بندهای انحرافی صلب در مسیر رودخانه موجب غرقابی شددن اراضی و نیز سیل رفتن اراضی کشاورزی گردیده تا آنجا که انتظار میرود در شرایط حاد تغییر مسیر رودخانه نیز اتفاق افتد. با توجه به مشکلات اقلیمی، مسائل فنی، طبیعی و اجتماعی چنین به نظر میرسد که سدهای لاستیکی مناسب ترین نوع سازه هایی باشند، که قادرند درمواقع نیاز ابی به کمبود آب زراعی – در فصل تابستان در منطقه شمال جامه عمل بپوشانند. در بررسی سعی گردید تا با استفاده از داده های موجود از منطقه مورد مطالعه نظیر گزارشات و نقشه های پایه داده سازی به عمل آمده و با استفاده از روش های ازمایشگاهی و صحرایی به اهداف مورد نظر دست یافت. بر این اساس در این مقاله با توجه به شرایط اقلیمی، توپوگرافی، ژئوموفولوژی و مسائل اقتصادی - اجتماعی ساکنین حاشیه رودخانه بابلرود که عمدتا به فعالیت های کشاورزی می پردازند اهمیت سدهای لاستیکی موجود در این منطقه مورد بررسی قرار گرفته و مزایای استفاده از این سدها به عنوان گزینه ای مناسب تعیین گردید.

سد لاستیکی ، نیاز آبی گیاهان ، ابهای سطحی ، رودخانه بابلرود