رویا کریمی - دانشجوی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز

با توجه به رشد روزافزون جمعیت و افزایش آلودگی های آلی و معدنی، ارائه یک روش مطمئن که ضمن رفع آلودگی کم هزینه و نسبتاً سریع باشد و آثار جنبی نام طلوب برای سلامت محیط نداشته باشد بسیار ضروری است . گیاه پالایی یکی از رو ش های مناسب در این راستا می باشد . بدین منظور تحقیق به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در شرایط گلخانه ای با 4 تیمار گیاه ( باقلا، جو، خردل وحشی، کلزا ) ، 3 تیمار فلز سنگین ( سرب، کادمیم، نیکل ) به ترتیب در 3 سطح 1000) ، 500 ، (0 ، 100) ، 50 ، (0 و 500) ، 250 ، (0 میلی گرم بر کیلوگرم و 3 تکرار جهت ارزیابی روش گیاه پالایی و مقایسه توان گیاهان در پالایش خاک های آلوده به این فلزات در 108 پلات اجرا شد . نتایج نشان داد غلظت هر سه عنصر در تمامی گیاهان از مقدار طبیعی آنها بسیار زیادتر است . آنچه در گیاه پالایی مهم می باشد، ضریب و فاکتور انتقال است . با توجه به نتایج حاصله، در گیاه باقلا بیشترین و کمترین مقدار فاکتور انتقال به ترتیب مربوط به نیکل و کادمیم و بیشترین ضرایب انتقال مربوط به عناصر نیکل و کادمیم و کمترین مقدار آن مربوط به عنصر سرب است . بنابراین باقلا گیاهی مناسب برای پالایش خاک های آلوده به کادمیم و نیکل می باشد در گیاه جو ضریب انتقال کادمیم در مقایسه با سایر عناصر بیشترین مقدار است . لذا برای پالایش خاک های آلوده به کادمیم گزینه ای منا سب می باشد . در گیاه خردل و کلزا عناصر کادمیم و نیکل بیشترین مقادیر فاکتور و ضرایب انتقال را به خود اختصاص داده اند . بنابراین گونه های مناسبی جهت پالایش خاک های آلوده به کادمیم و نیکل می باشند . مقایسه توان گیاهان در پالایش خاک های آلوده به فلزات سنگین نشان داد مناسب ترین گیاهان جهت گیاه پالایی به ترتیب شامل کلزا، خردل، باقلا و جو می باشد . با در نظر گرفت نتایج حاصله خردل و کلزا به عنوان فوق جاذب کادمیم، جو به عنوان جاذب کادمیم و کلزا به عنوان جاذب نیکل معرفی می گردند .

آلودگی، گیاه پالایی، فلزات سنگین، فوق جاذب