زهره سهرابی نژاد - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد گروه بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
حسن مرعشی - دانشیار گروه بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
نسرین مشتاقی - دانشیار گروه بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

گیاه دارویی همیشه بهار Calendula offıcinalis متعلق به خانواده Asteraceae می باشد. همیشه بهار برای درمان تب، ضایعات پوستی و درمان سرطان به کار می رود. این گیاه حاوی ترکیبات دارویی مهمی مانند فلاونوئید و ساپوتین است. از آن جا که مقادیر این مواد دارویی در شرایط طبیعی گیاه و کشت مزروعی آن پاسخگوی نیاز جهانی نیست، روی آوردن به تکنیک کشت بافت، خصوصاً تولید ریشه های مویین، یکی از مؤثرترین راه های بدست آوردن این مواد می باشد. در تولید ریشه های مویین عواملی همچون نوع محیط کشت پایه و سویه باکتری تلقیح شده و شرایط نوری ریزنمونه ها در میزان درصد ظهور ریشه های مویین مؤثر هستند. بدین منظور آزمایشی برای انتخاب بهترین سویه باکتری انجام شد. در این تحقیق ریزنمونه های برگ گیاهچه استریل با 4 سویه اگروباکتریوم رایزوژنز به نام های A4 و 15834 و MSU و2565 تلقیح شدند. نتایج حاصله نشان داد که اثر نوع سویه باکتری بر درصد تولید ریشه مویین در سطح 5 درصد معنی دار بود به طوری که بیشترین (34/4 درصد) و کمترین (13/69 درصد) درصد تولید ریشه های مویین به ترتیب در سویه های MSU و 2636 حاصل شد. همچنین استفاده از محیط همکشتی متفاوت نیز بر میزان تولید ریشه های مویین، تأثیر معنی دار داشته است (P<0.05). از آن جا که میانگین تولید ریشه مویین در محیط کشت ½ BS نسبت به 1/2MS برای تولید ریشه مویین، محیط مناسب تری است. شرایط نور و تاریکی اختلاف معنی داری نشان نداد.

همیشه بهار، ریشه مویین، اگروباکتریوم، محیط کشت پایه، شرایط نوری