حسن فروغی ورنوسفادرانی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه ش
هادی معاضد - استادیار دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدعلی ناصری - استادیار دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

آب انتقال یافته بر روی اراضی زراعی، بدلیل استفاده از کودها و سموم مختلف از یک سو و اختلاط آبهای نفوذ یافته در زمین از سوی دیگر، میتواند روی کیفیت آب تغییرات معنیداری ایجاد کرده و منجر به آلوده شدن زهآبهای کشاورزی گردد . زهآبهای کشاورزی حاوی مواد مختلفی از جمله ازت به اشکال نیترات و آمونیوم هستند . در این تحقیق از آب آبیاری و زه آب مزارع نیشکرد بازه زمانی 15 اسفند 1385 تا 10 مهر 1386 نمونه گیری گردید . اشکال مختلف ازت اندازه گیری شد . تجزیه و تحلیل نتایج حاصله نشان داد که غلظت نیترات زهآب در همه ماهها کمتر از استانداردهای موجود و حداکثر به18 / 83 ppm رسیده و نمودار تغییرات آن دو قله در دو دوره کوددهی داشت . درسطح یک درصد تاثیر آب کارون بر غلظت نیترات زهآب معنیدار بوده، بطوریکه % 80 غلظت نیترات زهآب به خاطر نیترات آب آبیاری بود . غلظت نیترات موجود در کانال زهکشی به دلیل هواگیری روندی کاهشی داشت و غلظت نیترات آب آبیاری از اسفند تا اواسط خرداد جزء کلاس متوسط و از اواسط خرداد به بعد جزء کلاس کم طبقهبندی گردید . دوره بحرانی برای آمونیوم در اوایل فصل آبیاری و سپس میزان آن به سمت صفر میل کرد . نتایج همچنین نشان داد که از ازت نیترانه میتوان به عنوان شاخص آلودگی ازت در زهکشهای زیرزمینی استفاده کرد . میزان کل ازت خارج شده از مزارع 123 / 41 تن معادل 268 / 3 تن کود اوره در یک دوره 6 ماهه بود .

ازت، نیشکر، زهآب، رودخانه کارون، کشت و صنعت امیرکبیر