سیروس سلمانزاده - استاد جامعه شناسی روستایی و ترویج کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، شوشتر، ایران

هدف این مقاله ترسیم عوامل و سیاست هایی است که بر روستا، زندگی روستایی و نظام بهره برداری دهقانی تأثیر گذاشته است تا این معالعه به صورت توصیفی، پیمایشی انجام شده و اطلاعات با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه و مشاهدات بلند مدت جمع آوری گردیده است. آبادی های ایران از دیر زمان محل سکونت و کار اکثر مردم این سرزمین بوده است در نیم قرن اخیر، به لحاظ سیاست ها و رویدادهای مختلف ، تعداد آبادیهای خالی شده از سکنه افزایش و جمعیت روستانشین به کمتر از 30 درصد جمعیت کشور کاهش پیدا کرده است این جریان تضعیف نظام بهره برداری خانوادگی دهقانی، گسترش فقر روستایی، افزایش روندمهاجرت، حاشیه نشینی و افزایش معضلات شهری را به دنبال داشته است. یافته های پژوهش تأکید بر آن دارد که برای بقاء روستا و پایدار نمودن نظام بهره برداری دهقانی، به عنوان نظام بهره برداری کشاورزی غالب در ایران، میبایستی اقدامات جدی به عمل آید. با اجرای برنامه های مناسب زیر بنایی، حمایتی و آموزشی میتوان از فرسایش نیروی انسانی در جوامع روستایی جلوگیری به عمل آورد و از توان بالقوه روستا در جهت سازندگی ملی بیشتر استفاده کرد. در این زمینه اموری مانند تشویق کشتاورزان به کشت زیستی )ارگانیک(، دایر کردن صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی در مراکز تولید روستایی و گسترش امکانات طبیعت گردی و گردشگری در نواحی کشاورزی، میتواند موجبات توسعه پایدار روستایی را بیشتر فراهم کند و از گسترده تر شدن دامنه مشکلات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی جوامع شهری جلوگیری به عمل آورد.

سیاست های کشاورزی، آبادی های ایران، نظام بهره برداری دهقانی، توسعه پایدار روستایی