فرزاد رحیم زاده - دانشکده اقتصاد،مدرس مدعو اقتصاد،دانشگاه پیام نور
سیامک شکوهی فرد - دانشکده اقتصاد،مدرس مدعو اقتصاد،دانشگاه پیام نور

دستیابی به اهداف هزاره توسعه از قبیل رشد اقتصادی پایدار، کاهش فقر و افزایش توسعه انسانی جزو الویتهای سیاستگذاران در اغلب کشورهاست. یکی از این اهداف، بهبود وضعیت توسعه انسانی است که بعنوان شاخصی برای مقایسه سطح رفاه استفاده میگردد. این مطالعه قصد دارد تا با استفاده از دادههای سالیانه کشورهای منتخب عضو منا درطی دوره 2005 عوامل (GMM) بکارگیری دادههای پانل پویا و برآوردگرهای روش گشتاورهای تعمیم یافته موثر بر توسعه انسانی در این کشورها را با تاکید بر حجم تجارت بررسی کند. بدین منظور متغیر مربوط به تجارت به سه صورت واردات سرانه، صادرات سرانه و تجارت سرانه در مدل لحاظ شده و سه مدل جداگانه برآورد گردیده است نشانگر (مرحله ای آرلانو و باند1991 n GMM ) نتایج حاصل از برآورد مدل با برآوردگر این است که در تمامی مدلها، تجارت تاثیر مثبت و معنادار بر توسعه انسانی دارد. بطوریکه اگر واردات سرانه، صادرات سرانه و تجارت سرانه در مدل بعنوان متغیر توضیحی در نظر گرفته شود، 0.075 و 0.03 ، با افزایش 10000 دلاری این متغیرها، شاخص توسعه انسانی بترتیب 0.068واحد افزایش خواهد یافت. براساس نتایج ارائه شده، مخارج آموزشی، مخارج سرانه بهداشتی و سرمایهگذاری مستقیم خارجی نیز اثر مثبت و معنادار بر توسعه انسانی دارند.

توسعه انسانی، تجارت بین الملل، داده های پانل پویا، روشگشتاورهای تعمیم یافته