علی سیدیان - استادیار دانشکده هنر ومعماری دانشگاه مازندران، بابلسر
مبارکه کلایی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی پردیسان فریدونکنار

امروزه یکی از دغدغه های معماران ایرانی ساخت خانه ای مطابق فرهنگ، اقلیم و طبع و روحیه خاص ایرانی شده است. با نگاهی گذرا و سطحی به خانه های ساخته شده یا در حال ساخت در داخل کشور می توان علت مهم شدن این مسئله را دریافت. تمرکز بر روی معماری مسکونی به عنوان کالبد اصلی شهر در هر زمان، ما را به این سمت رهنمون می سازد که در کنار شناخت شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و.... در دوره های مختلف ایران ، با فهم نکات مثبت و منفی این نوع معماری و استفاده از تجارب معماری مدرن در ایران در پی بهبود شرایط سکونت فعلی باشیم. در این میان خانه به عنوان اصلی ترین فضای معماری و به عنوان فضایی که انسان بیشترین اوقات خود را در آن سپری می کند، حائز اهمیت است. تحول و تعالی هر هنری بستگی به شناخت دقیق آثار گذشته و درک صحیح ضرورت ها و نیازهای حال جامعه دارد تا با استفاده از فرهنگ و سنت دیرینه ، خطا و صواب گذشتگان ، در جهت جوابگویی به نیازهای جامعه ، راه حل های بدیع ، اصیل و تازه ای ارائه گردد.آنچه در این مقاله با آن روبرو هستیم، بررسی معماری بناهای مسکونی در دوره های قاجار، پهلوی و معاصر با تمرکز بیشتر بر روی نمونه های موجود در شهرستان بهشهر با رویکرد اقلیمی و شکلی می باشد.در این پژوهش گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی و به روش ثبت مشاهدات است. با بررسی های انجام شده دیده می شود که با گذشت زمان تأثیر ویژگی های اقلیمی که یکی از عوامل بسیار مؤثر در شکل دهی بنا ها در این منطقه می باشد، کمرنگ شده یا به کلی نادیده گرفته می شود و عوامل دیگری در شکل دهی بناها مؤثر می شوند که صرف نظر از ویژگی های اقلیمی، و غلبه جنبه های اقتصادی، مدپرستی و فردگرایی شدید می باشد.

بناهای مسکونی، قاجار، پهلوی، رویکرد اقلیمی، رویکرد شکلی