سیدمومن منفردچماچار - پژوهشگر تاریخ و فرهنگ مردم تالش
محمدرضا توسلی - تاریخ نویس و بزوهشکر

به صورت کلی اگر به نقش اقوام در نهضت جنگل نگاه کنیم می بینیم افراد زیادی در پست ها و قسمت های مختلفی در آن از اقوام گیل، تالش، کرد و ... حضور داشته اند. در این میان قوم تالش نقش بسزایی را در این نهضت داشته که متأسفانه کمتر، مورد توجه قرار گرفته است. نگارنده ی این سطور در این مقال به صورت مختصر به نقش برجسته ی این قوم در نهضت جنگل می پردازد. امید است مورد توجه خوانندگان محترم قرار بگیرد.میرزا کوچک خان پس از این که تصمیم به آغاز نهضت جنگل گرفت ابتدا به سراغ محمدتقی خان گشتی که شخصی خوش نام و نیک سیرت بود – رفت و با وی در محلی به نام (نهزم) نشستی برگزار نمود و وی با میرزا همکاری نکرد. میرزا پس از شنیدن جواب منفی از ایشان، بیشتر به سمت حاج احمد کسمایی و ایل کسما سوق پیدا نمود.میرزا، گوراب زرمیخ را به عنوان مرکز تأسیسات نظامی جنگل و کسما را مرکز اداری جنگل انتخاب کرد و به گسترش نفوذ نهضت جنگل در گیلان پرداخت. میرزا برای این که بتواند افراد زیادی را گرد خود جمع کند بیشتر با روسای ایلات در گیلان به مذاکره می پرداخت از جمله حاج احمد کسمایی و همراهی ایل کسما با وی، حسن خان آلیانی ملقب به معین الرعایا و همراهی ایل آلیان با وی، دکتر حشمت و همراه اهالی لاهیجان که در مراحل مختلف جنگل با وی همراهی کردند

نهضت جنگل، میرزا کوچک خان، تالش، شاندرمن، آلیان