منصورا ایمانپور - دانشیارفلسفه اسلامی دانشگاه شهیدمدنی آذربایجان

مسئله آفرینش بهویژه چگونگی پیدایش موجودات فراوان ازعلت واحدوبسیط یکی ازمسائل مهم و همیشگی فیلسوفان اسلامی است فیلسوفان مشائی اسلامی درچارچوب مبانی فلسفی خویش و بااعتقاد به منشا اثربودن تعقل علم فعلی و ترکیب هریک ازعقول ازوجود و ماهیت و درنتیجه تعقلات دو/سه گانه ی آنها به تفسیر و تبیین ماجرای افرینش و پیدایش کثرت ازوحدت می پرداختند اما شیخ اشراق با عدول ازفلسفه مشائی درحوزه مفاهیم و مبانی هستی شناسی و معرفت شناسی طرح نودرانداخت و با اصطلاحات اشراق مشاهده فقر و غنا به تشریح نظام صدور پرداخت اوباعتمادبه نفس مثال زدنی انوار طولیه را به شمار دانست و فلک نخست را به جنبه فقر و استظلام نوراول نسبت داد و فلک ثوابت فلک دوم را محصول مشترک ترکیب اشعه ی انوار طولیه به ویژه اشعه ی ضعیف با جهات فقرآنها دانست و مثل افلاطونی را به ترکیب عجیب اشعه ی انوار طولیه باجهات استغنا و قهرآنها و مناسبات شگفت انگیز میان خود اشعه نسبت داد و بقیه ی موجودات یعنی افلاک هفت گانه موجودات عالم مثال انوار مدبره غاسقات و هیئات آنها را به جنبه های اسرارامیز ارباب انواع مبتنی کرد تشریح مطالب فوق و طرح مناقشاتی درباب آنها وظیفه ای است که این مقاله به عهده گرفته است

سهروردی ، نظام صدور ، نوروظلمت ، آفرینش ، عالم انوار