صنم حسن زاده ملاباشی - کارشناس مهندسی عمران دانشگاه تبریز
امین لطفی اقلیم - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور واحد اردبیل
سولماز آذردخت - دانشجوی کارشناسی مهندسی عمران دانشگاه پیام نور واحد اردبیل

ساخت و سازها طیف وسیعی از مصالح مختلف را پوشش می دهند. نیاز جامعه استفاده از مصالحی را ضروری می کند که علاوه بر داشتن دوام و پایداری بالا، آسیبی به جامعه وارد نکنند. ظهور مصالح خودترمیم راه حلی برای مقابله با کاهش عمر سازه ها می باشد. اخیرا پژوهشگران متعددی به بررسی عوامل مختلف به وجود آورنده این خاصیت پرداخته اند. این مقاله به جمع بندی و خلاصه ای از این عوامل و نحوه ی انجام و نتایج آن ها اشاره دارد و عموما بر سازه های مهندسی عمران، بتن و آسفالت تمرکز دارد. اولین روش که به آن اشاره شده، تاثیر طرح اختلاط و نوع مصالح اصلی استفاده شده در بتن از قبیل نوع سیمان و نسبت آب به سیمان می باشد. این بررسی نشان داده است که کاهش نسبت آب به سیمان باعث کاهش درجه ی خود ترمیمی می شود. در حالی که استفاده سیمان پرتلند نوع 5 باعث افزایش فرآیند خودترمیمی در مقایسه با سیمان پرتلند نوع 1 می شود. حجم سیمان نیز تاثیر ناچیزی بر فرآیند ترمیمی بتن دارد. در ادامه تاثیر اختلاط باکتریها با بتن بررسی شده است که این روش با وارد کردن کلسیت به داخل ترک و نفوذناپذیر کردن بتن در مقابل آب، پایداری بتن را افزایش می دهد. در مورد بعدی مصالح سیمانی مسلح شده با فیبرهای هیبریدی و بتن اصلاح شده با پلیمر مورد بررسی قرار گرفته اند. فیبرها می توانند به صورت مکانیکی ترکها را پس از وقوع تعمیر کنند. افزایش مقدار پلیمر افزوده شده به بتن نیز میتواند درجه ترمیم را نسبت به بتن فاقد پلیمر در زمانی مشخص افزایش دهد. این افزایش به نوع پلیمر بستگی دارد. در نهایت، جداشدگی اجزای بتن آسفالتی و نحوه ی تعمیر این آسیب از طریق میکروکپسولها یا فیبر فولادی توضیح داده شده است. نتایج این بررسی ها نشان میدهد که خودترمیمی نه تنها یک معجزه نیست، بلکه میتوان مصالح را برای آن طراحی کرد. طراحی مصالح با توان خودترمیمی نه تنها می تواند فواید اقتصادی و اجتماعی بسیاری به همراه داشته باشد بلکه مانع از هدر رفت منابع و انرژی و آسیب به محیط زیست خواهد شد. چرا که این امر نیاز به تجدید بنای سازه و در نتیجه آن تولید زباله های ساختمانی و استفاده از معادن و منابع جدید برای تهیه مصالح را کاهش میدهد.

آسفالت ، باکتری ، بتم ، خودترمیم ، مصالح