آیدا زینالی فرید - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه علم و صنعت

بازارهای ایرانی با وجود پتانسیل های بسیار خود ، هماهنگی با عصر تکنولوژی معاصر نداشته و این امر باعث فرسودگی عملکردی برخی کاربریها (همچون کاروانسرا و سرا) و برخی مشکلات برای بازاریان و خریداران شده است. از جمله این مشکلات مربوط به سیستم حمل و نقل کالا است. در گذشته سیستم حمل و نقل کالا با حیوانات بارابری چون شتر انجام میشد، لذا عرض معابر داخل بازار و استفاده از کاروانسرا و سرا به عنوان بارانداز پاسخگوی نیازهای آن دوران میشد، ولی در عصر ماشین و تکنولوژی معاصر به علت عدم استفاده از حیوانات باربر و عرض کم معابر، مشکلاتی برای حمل و نقل کالا به وجود آمده است. کاروانسراها و سراها نیز دچار تغییر عملکرد شده است و در حال حاضر عملکردهای متنوع و متفاوتی با عملکرد گذشته خود دارند. استفاده از چرخ دستی برای حمل و نقل کالا روشی است که در حال حاضر در بازارهای ایرانی (ازجمله بازار سنتی تبریز) به کار می رود، ولی این وسیله حمل و نقل باعث مشکلات عدیدهای چون ترافیک سواره و ازدحام جمعیتی داخل بازار و خیابانهای مجاور شده است. باراندازهای بازار نیز برای حمل و نقل کالا مساحت کافی نداشته، موجب ترافیک بیشتر منطقه شده و از امنیت و کنترل و نظارت کافی بر کالاها برخوردار نیستند. هدف کلی از این تحقیق، ارائه راه حلهای جدید برای تغییر سیستم حمل و نقل سنتی کالا در بازار تبریز است. از اهداف جزئی طرح می توان به کاهش ترافیک خیابانهای اطراف بازار، کاهش ازدحام جمعیتی در مسیرهای پیاده، افزایش سرعت نقل و انتقال کالا و راهکاری برای دسترسی سریع در خطرهای احتمالی همچون آتش سوزی اشاره نمود. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی پیمایشی است، به گونه ای که در ابتدا بر اساس پرسشهای میدانی از بازاریان و خریداران، سیستم سنتی حمل و نقل کالا به عنوان یکی از مشکلات اصلی بازاریان مطرح شد و سپس بر اساس مشاهدات عینی از مشکلات به وجود آمده این سیستم سنتی و بررسی وضع موجود، فرضیاتی بر اساس متغیرهای مستقل و وابسته مطرح شدند. سپس نمونه ای از جمعیت افراد بازاری و مردم خریدار انتخاب شدند، پرسشنامه ای در اختیار آنها قرار گرفت و در نهایت از نتایج پیمایش ها و بر اساس تحلیل آنها راهکارهایی برای متخصصان جهت تغییر سیستم حمل و سنتی کالا پیشنهاد شد.

سیستم حمل و نقل کالا ، سرا ، کاروانسرا ، بارانداز ، سیستم زیرزمینی ، مینی ماشین (ماشین های کوچک)