احسان اولادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد شیلات، دانشگاه صنعتی اصفهان
سیدجمال الدین خواجه الدین - استادیار گروه شیلات، دانشگاه صنعتی اصفهان
حسن نصرالله زاده ساروی - استادیار، معاونت پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
صالح سیفی - دانشجوی دکترا شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان که توسط پنج کشور محصور شده است. در کشور ایران، منطقه ویژه اقتصادی بندر امیرآباد در ناحیه جنوبی این دریاچه قرار دارد. فیتوپلانکتون ها به عنوان یکی از مهمترین زی توده های شناور دریای خزر می باشند که بررسی پراکندگی و انبوه پلانکتون ها در سطح مناطق وسیع دریاها در تعیین پراکنش ماهیان تجاری نقش بسزایی دارد. کلروفیل α به عنوان مهمترین رنگدانه فتوسنتزی است و در تمامی گروه های فیتوپلانکتونی یافت می شود، بنابراین این رنگدانه می تواند به مانند یک شاخص زی توده فیتوپلانکتون استفاده شود. این مطالعه در فصل بهار سال 1390 در آبهای منطقه امیرآباد دریای خزر انجام شد. نمونه برداری در اماق 5، 10 و 20 متری در طول دریاچه (به سمت داخل و آبهای آزاد دریاچه) صورت پذیرفت وهمچنین موقعیت جغرافیایی نقاط نمونه برداری ثبت گردید. تصاویر ماهواره ای مربوط به سنجنده PAN ماهواره IRS نیز از سازمان جغرافیایی ایران دریافت و مورد پردازش قرار گرفت. نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره ای نشان داد که عمق 20 متری بیشترین میزان کلروفیل α و عمق 5 متری کمترین میزان کلروفیل α را دارا می باشند به طوری که هر چه از عمق 5 متری به سمت عمق 20 متری حرکت می کنیم تراکم فیتوپلانکتونی افزایش می یابد. شایان ذکر است که نتایچ به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده های میدانی همانند نتایج حاصله از آنالیز تصاویر ماهواره ای بوده است. با عنایت به طولانی بودن سواحل جنوبی دریای خزر و عدم دسترسی به تمام نقاط دریاچه و همچنین با توجه به نتایج نسبتاً مشابه بدست آمده از هر دو روش موصوف، تخمین تراکم فیتوپلانکتون ها به روش سنتی (میدانی) امری وقت گیر و پرهزینه بوده، در نتیجه می توان بیان کرد، استفاده از روش RS مناسب تر و باصرفه تر می باشد.

دریای خزر، امیرآباد، فیتوپلانکتون، ماهواره