مجتبی علیشای - اهواز، دانشگاه شهید چمران، دانشیار دانشکده دامپزشکی، گروه علوم درمانگاهی
زهرا طولابی دزفولی - اهواز، دانشگاه شهید چمران، دانش آموخته دکترای حرفه ای دامپزشکی
مریم شکوهمند - کارشناس ارشد زیست شناسی دریا، آزمایشگاه بهداشت آبزیان، دانشکده دامپزشکی

در این تحقیق اثرات سمی علف کش گلایفوزیت (رانداپ) در ماهی گطان با نام علمی (Barbus xanthopterus) یکی از گونه های خانواده Cyprinidae ارزیابی گردید. رانداپ از پرمصرف ترین علف کش ها در کشور و در اکثر نقاط جهان بوده و اثرات جانبی بالایی برای موجودات غیر هدف به ویژه حیوانات آبزی محسوب می شود به منظور ارزیابی سمیت حاد این علف کش، از روش استاندارد OECD در شرایط استاتیک استفاده شد. بدین منظور تعداد 240 قطعه بچه ماهی گطان در هشت غلظت افزایشی (320 و 160 و 80 و 40 و 400 و 640 و 1280 و 2560 میلی گرم در لیتر) و هر غلظت در سه تکرار قرار داده شدند و تلفات روزانه تا 96 ساعت ثبت شده ونهایتا سًمیت حاد بر اساس 96 LC50 ساعته گلایفوزیت در این ماهی با استفاده از نرم افزار Probit مشخص گردید. میزان LC50 96 ساعته این علف کش 110/3 میلی گرم در لیتر محاسبه گردید. حداکثر غلظت قابل قبول (MAC) این سم نیز 11 میلی گرم در لیتر مشخص گردید. نتایج بدست آمده برای LC50 در مدت 96 ساعت نشان داد که تلفات ماهی ها متناسب با افزایش غلظت سم بالا رفته و همچنین با افزایش طول مدت مجاورت ماهی گطان با سم تلفات افزایش یافته است، لذا این ماده برای ماهی سمی بوده ولی با توجه به غلظت های بدست آمده این سم نسبت به سایرسموم علف کشگزارش شده سمیت نسبتا کمی دارد.

سم علف کش گلایفوزیت، گطان، سمیت حاد، LC50