محمد مناف پور - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ارومیه
محمدرضا عطاری - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران- خاک و پی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه

بروز ترک در بدنه و پی سدهای خاکی یکی از عوامل مهمی است که موجب تخریب و شکست اینگونه سدها و در نتیجه خسارات جانی و مالی جبران ناپذیر در پایین دست سدها می شود. ترک ها که در نواحی دارای کرنش های کششی پدیدار می شوند به انواع مختلف طولی، عرضی و افقی تقسیم بندی می شوند. شناخت مکانیسم ترک خوردگی و عوامل دخیل در وقوع این پدیده به طراحان و مجریان سدها کمک نموده تا راهکارهای ترمیمی مناسبی اندیشیده و از طرفی با اصلاح روند طراحی و اجرا از بروز آن در دیگر سدها پیشگیری نمایند. در این تحقیق با اختیار نمودن سد خاکی دارای هسته رسی درونگر که دچار ترک های طولی در تاج و پوسته بالادست گردیده به بررسی علل بروز ترک ها پرداخته شده است. با تجزیه و تحلیل ابزار دقیق نصب شده در پی و بدنه سد و مقایسه آنها برای بازه های زمانی قبل و بعد از بروز ترک ها و همچنین مرور اطلاعات مربوط به بازرسی های میدانی از بدنه سد بعد از ترک خوردن تلاش شده تا علل بروز ترک ها تشریح شود. نتیجه تحقیق نشان می دهد که تراکم نامناسب پوسته بالادست سد به هنگام ساخت، نشست های غیریکسان پوسته بالادست و هسته رسی، شرایط خاص نشیمن گاه سد و بروز حرکات افقی نامتعارف در بروز ترک ها دخالت داشته اند.

ترک طولی، سد خاکی درونگر، ابزار دقیق، رفتارسنجی