کمال صالحی جعفرآبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح گیاهان باغی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل
محمود سلوکی - دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل
داود نادری - کارشناس مرکز تحقیقات و زیست فناوری (بیوسنتر) دانشگاه زابل

کاهش دادن صدمات ناشی از تنش خشکی در گیاه با استفاده از کودهای بیولوژیکی مانند باکتری محرک رشد، اسید سالیسیلیک و بهبود عوامل فیزیولوژیکی و بالطبع بالا بردن میزان عملکرد گیاه در مناطق خشک و نیمه خشک از مدیریتهای ضروری در کاهش تنش خشکی در گیاهان از جمله گیاه نعناع سبز میباشد. همچنین تنش خشکی سبب ایجاد تغییراتی در فرایند رشد طبیعی گیاه میگردد، که این تغییرات به منظور مقابله با شرایط تنش است. مطالعهی رفتارهای گیاه در شرایط تنش به منظور شناخت راهکارهای افزایش مقاومت در گیاهان ضروری به نظر میرسد. از این رو آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی شامل سه سطح تنش خشکی، 80 درصد ظرفیت زراعی به عنوان شاهد، 60 درصد ظرفیت زراعی و 30 درصد ظرفیت زراعی باکتری Bacillus 1732 (تلقیح و عدم تلقیح) و اسید سالیسیلیک ( صفر به عنوان شاهد و 1 میلی مولار) در سه تکرار انجام گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که تاثیر آبیاری بر آنزیمهای آنتی اکسیدانی در سطح احتمال 1 درصد معنیدار است، به نحوی که با افزایش سطح تنش میزان این آنزیمها نیز افزایش مییابد که بالاترین میزان مربوط به سطح سوم تنش (30 درصد ظرفیت زراعی) بود. همچنین کاربرد باکتری و اسید سالیسیلیک اثر معنیداری بر میزان آنزیمهای آنتی اکسیدانی نداشت. مطالعه بیان ژن لیمونن هیدروکسیلاز ((lim3h ) به روش Real time PCR صورت گرفت. اثر متقابل سه فاکتور فوق معنیدار گردید که بیان گر افزایش تشکیل ترکیبات متابولیتهای ثانویه در گیاه نعناع تحت تنش است. در نتیجه تیمار باکتری و اسید سالیسیلیک از طریق افزایش ترکیبات دفاعی مانند اجزای متابولیتهای ثانویه اثرات مخرب اکسیداتیو ناشی از گونههای فعال اکسیژن که تنش خشکی ایجاد میگردد را کاهش میدهد. در نتیجه گیاه انرژی کمتری را صرف تولید آنزیمهای آنتی اکسیدانی جهت مقابله با بیومارکرهای بیوشیمیایی مینماید.

نعناع سبز، تنش خشکی، آنزیمهای آنتی اکسیدانی، ژن لیمونن 3 هیدروکسیلاز (lim3h) Real time PCR ،باکتری، اسید سالیسیلیک