جلیل غایبی - کارشناسی ارشد حسابداری
امیر لعلی سرابی - استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، ایران

این تحقیق به بررسی و مقایسه نتایج حاصل از به کارگیری مدل هزینه یابی برمبنای فعایت سنتی و هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمانگرا برای محاسبه بهای تمام شده شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. فرضیه اساسیتحقیق این است که به کارگیری مدل هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمانگرا شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، در مقایسه با مدل هزینه یابی برمبنای فعالیت سنتی نتایج مربوطتری را ارائه می نماید. برای جمع آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده گردیده است. به منظور تایید یا رد فرضیه تحقیق، اطلاعات جمع آوری شده در هر دو مدل قرارگرفت. سپس نتایج حاصل از پردازش اطلاعات تجزیه و تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که مدل هزینه یابی برمبنای فعایت سنتی، با تخصیص هزینه سربار بیشتر به محصولات، بهای تمام شده این محصولات را بیش از حد گزارش می کند. اما مدل زمانگرا که مدل ساده شده هزینه یابی بر مبنای فعالیت سنتی است، با استفاده از معادلات و محرکهای زمانی،تخصیص های سربار بیش از حد و کمتر از حد را اصلاح و بهای تمام شده محصولات و خدمات را به طرز صحیحی گزارش می کند. همچنین این مدل با اندازه گیری ظرفیت بلااستفاده و هزینه آن، مدیران را در امر ارزیابی عملکرد دوایر سازمان ها یاری می نماید

هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمانگرا، هزینه یابی بر مبنای فعالیت سنتی، ظرفیت بلااستفاده