حسین بابازاده - دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
نبیل علیمرادی - دانشجوی دکترای آبیاری و زهکشی واحد علوم و تحقیقات تهران

خشکسالی از جمله معضلات اقلیمی است که بروز آن سبب تأثیرات زیادی در بین موجودات زنده می گردد. استان سیستان و بلوچستان از استان های بسیار خشک ایران می باشد که متوسط بارندگی آن در حدود 48 میلی متر می باشد. منبع تأمین آب کشاورزی در این منطقه دریاچه هامون و رود هیرمند بود که هر دو منبع در سالهای اخیر با مشکلاتی مواجه شده اند. در کنار این مسئله، خشکسالی های شدید عرصه را برای زندگی مردم این منطقه دشوارتر ساخته است. این مسئله باعث شد تا در این تحقیق به بررسی بارندگی و ارتباط آن با تغییرات عمق آب چاهک های نمونه ای در این منطقه پرداخته شود. ارتباط بین سطح آب چاهک های نمونه ای و میزان بارندگی بوسیله نرم افزار اکسل مورد ارزیابی قرار می گیرد، برای این منظور در ابتدا بیش از 90 چاهک زیرزمینی در دشت سیستان را در فواصل مختلف انتخاب نموده، و آمار عمقی آنها را در طول سال بدست آورده، سپس ارتباط افت آب چاهک ها را با میزان بارندگی در هر یک از ایستگاه ها مقایسه نموده، و تأثیر پذیری عمق چاهک ها نسبت به بارش مقایسه می شود، هر کدام که دارای R2 بزرگتری باشد، نشان می دهد که در آن بازه دارای ارتباط معنی دارتری است، مفهوم آن اینست که خشکسالی در آن بازه زمانی بر روی افت چاهک ها تأثیر می گذارد، در ابتدا 6 ایستگاه زهک، زابل، تاسوکی، هیرمند، لوتک و کوه خواجه را که در دشت سیستان قرار داشته انتخاب می گردد. با توجه به نمودار های بارندگی ایستگاه ها مشخص می گردد، که تأثیر پذیری عمق چاهک ها نسبت به بارش در ایستگاه ها زیاد نمی باشد، زیرا میزان R2 در حدی نیست که بتوان نتیجه گیری کرد که بارندگی بر روی چاهک ها تأثیر می گذارد.

خشکسالی، چاهک، افت آب، دشت سیستان،R2