طاهره کامیابی مسک - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد بیرجند،
ایمان منصوری - دکترای عمران، استادیار گروه مهندسی عمران دانشگاه صنعتی بیرجند

کالبد آدمی از خاک برخواسته و دوباره به خاک برمیگردد. تاریخ استفاده از خاک، به آغاز تمدن و احداث ساختمان درکلیهی جوامع بشری بر میگردد. گل مادهای است که از مخلوط آب و خاک ایجاد میشود و در تمامی مستحدثاتساخته بشر مورد استفاده قرار گرفته است. گل یک مصالح کاملاً طبیعی است و کاملاً تجزیه پذیر و قابل بازیافت است. زمان شروع استفاده از گل به عنوان عایق بام همراه با کاه را در تمدن ایران زمین دقیقاً نمیتوان تعیین کرد، لکن وجود آن در قدیمیترین آثار معماری فلات ایران دلیلی است که استفاده از آن با زندگی اقوام ایرانی از ابتدا آمیخته شده است و استفاده از آن طی قرون متمادی از نسلی به نسل بعد منتقل شده است. کاهگل عایقی است که بنا را در مقابل سرما و گرما و باران پوشش میدهد، ارزان و در دسترس است. خمیر نرم و انعطافپذیر آن معماران کهن ایران را برای خلقگنبدهای زیبا و آثار غرورآفرین یاری رسانده است. این مقاله به بررسی و مقایسه شوشک با عایقهای دیگر میپردازد نوعی گل با املاح آلومینیوم و منیزیم که قابلیتهای بیشتری از گل و کاهگل برای عایق بام داشته و استفاده از آن ازدیرباز در جنوب خراسان رواج داشته است. نگارنده در این مقاله تحقیقی و توصیفی برآنست که مزایای استفاده از شوشک را بررسی کرده و نشان دهد چرا در مناطق بزرگی از روستاهای جنوب خراسان همچنان از شوشک برای عایق بام استفاده میکنند.

شوشک، خاک، کاهگل، عایق، خراسان جنوبی