محمدصادق هنرمند
محمدرضا نجیمی گشتاسب

معماری به مثابه ملموس ترین و محسوس ترین پدیده از دیر باز بستر تبلور اندیشه های متعالی انسان،تجلی گاه احساسات ناب بشری و خاستگاه تحقق کمالات آدمیان بوده است.یکی از مهم ترین عناصر دربر گیرنده انسان و فعالیتهای او، مکان و فضایی است که انسان در آن زندگی می کند. معماری ایرانی بخوبی توانسته است رابطه بین هنر،کالبد و نمادها را دریابد و از آن برای خلق یک فضای زیبا و آرامبخش بهر ببرد.نمادهای رایج در جوامع مختلف، یکی از زمینه ها و بسترهای وحدت و همزبانی آحاد جامعه با یکدیگر هستند. نمادها به دلیل دلالت و هدایت انسان به معانی معنوی و غیرمادی و متافیزیکی می توانند علاوه بر آنکه به عنوان زبان مشترک و عامل وحدت جامعه ایفای نقش نمایند، در غنا بخشیدن به هنرها و ادبیات و آداب و رسوم و روابط اجتماعی جامعه نیز نقشی ارزنده و در خور توجه را عهده دار شوند.کهن الگوهایی مشترک، با تغییرات جزئی و تشابهات بسیار، در فرهنگ ها و جهان بینی ها و ادیان مختلف رایج هستند که می توان از آنها به عنوان نمادهای جهانی نام برد. این کهن الگوها غالبا اشکال ساده هندسی اند و یا اینکه عموما عناصر و موضوعات طبیعی – همچون جهات، عناصر کیهانی و عناصر طبیعی – هستند که مبادی حیات و عوالم ماوراء الطبیعه را تعریف می کنند.این مقاله سعی دارد با بررسی برخی عناصر مفهومی در معماری ایرانی و اسلامی نقش آنها را به عنوان هویت این مرز و بوم بیان کند.

نمادها، معماری ایرانی اسلامی،اشکال هندسی ،عناصر معنادار ، هنر اسلامی