فائزه نبوی - دکترای معماری، استاد یار موسسه آموزش عالی سلمان، مشهد
آسیه استادی - دانشجوی دکتری معماری، مدرس موسسه آموزش عالی سلمان، مشهد

خانه به عنوان مهم ترین فضایی که انسان در آن زندگی می کند و تمامی نیازهای مادی و معنوی خود را در این فضا تامین می کند، نیاز به تفکر بسیار دارد و معماری نقش مهمی را در راستای تامین این نیازها ایفا می کند. با نگاهی به معماری سنتی ایران نقش و جایگاه ویژه خانه آشکار می شود، مساله ای که در معماری امروز رنگ باخته است. امروزه در ساختار فضایی خانه ها، غفلت از نیازهای کیفی، روحی و روانی ساکنان وعدم پایبندی به اصول اخلاقی، فراوان به چشم می خورد. هدف از این تحقیق، بررسی الگوهای فضایی خانه های سنتی ایران برای یافتن راهکارهای هماهنگ با فرهنگ، باورها و رسوم در این خانه ها و بهبود بخشیدن به فضاهای خانه های امروزی می باشد. برای انجام این تحقیق، انتخاب نمونه ها به صورت متجانس و زنجیره ای انجام گرفته است. بدین منظور بیست نمونه از خانه های سنتی ایران در محدوده اقلیم گرم و خشک (شهر یزد) انتخاب شده است. نتایج نشان می دهد الگوهای فضایی موجود در یک خانه سنتی، هماهنگ با فرهنگ ساکنان، عقاید و باورهای آنها شکل گرفته است، همچنین راهکارهای عملی بسیار مفیدی برای خانه های امروزی ایران در بر دارد . هرچند تکرار تمامی الگوها امکان پذیر نمی باشد، ولی بی شمارند اصول طراحی که می توانند کیفیت زندگی را در خانه های امروزی ارتقا بخشند.

خانه ،الگو، فرهنگ ، معماری سنتی