رقیه گل - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق،گروه حقوق،واحد دامغان،دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان،ایران
محمد حسن حسنی - استادیار گروه حقوق، گروه حقوق،واحد دامغان،دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان،ایران

پژوهش حاضر بررسی و مطالعه جامعی پیرامون بررسی تأثیر اضطرار بر مسئولیت کیفری در فقه اسلامی، حقوق موضوعه ایران و نظام کیفری آلمانمی باشد. در این پژوهش با فحص و ملاحظه ادله و مبانی فقهی اضطرار و طرح دیدگاه های متفاوت در این زمینه به بررسی نقاط تشابه و تفاوت درمذاهب اسلامی حول مسأله اضطرار پرداخته و در ادامه با مطالعه حقوق آلمان ،عناصر و ارکان اضطرار در آن نظام با حقوق ایران مورد تطبیق ومقایسه قرار گرفته است و رویه های قضائی حسب هر دیدگاه نیز مطرح شده است. در یک قاعده کلی می توان بیان نمود که بر اساس قوانین و مقررات این دو نظام در صورتیکه شخص مضطر قوانین جزائی را نقض کند و شرایط ذیل نیز محقق باشد عمل وی جرم تلقی نخواهد شد 1-موضوع خطر جان و یا مال نباشد2-خطر فعلیت داشته و یا قریب الوقوع باشد3-خطر بطور حقیقی بوجود آمده باشد بنحوی که در صورت عدم اقدام ورود ضرر ناشی از آن امری مسلم باشد4-ضرر ناشی از خطر بوجود آمده، غیر قابل جبران و یا جبران آن مستلزم تحمل ضرری باشد که که عادتاً قابل تحمل نباشد5- خطر بطور عمدی توسط فاعل بوجود نیامده باشد 6-در صورتیکه فاعل وظیفه مقابله با خطر را داشته باشد نمی تواند به استناد دخالت اضطرار از انجام وظیفه خود، خودداری کند7-فعل ارتکابی تنها راه نجات از خطر باشد8-در انجام فعل به اندازه دفع ضرر اکتفا شود9-فعل ارتکابی قابلیت دفع خطر را داشته باشد10-ضرر دفع شده بیش از ضرر وارده باشد و یا حداقل مساوی با آن باشد11-فاعل در انجام فعل ارتکابی حسن نیت داشته باشد. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به چالشهای قابل طرح پرداخته می شود.

مسئولیت کیفری،اضطرار، ایران، آلمان