رسول شاهسون - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران، مهندسی رودخانه، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه صنعت آب و برق
علی مریدی - استادیار گروه مهندسی آب و محیط زیست، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه صنعت آب و برق
سیدسعید موسوی ندوشنی - استادیار گروه مهندسی آب و محیط زیست، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه صنعت آب و برق

آب های سطحی و مخازن سدها، به عنوان اصلی ترین منبع تامین نیازهای آب شرب و شیرین کشور به شمار می آیند. دو پارامتر مهم تاثیر گذار بر کیفیت آب مخازن سدها زمان ماند هیدرولیکی و پدیده لایه بندی می باشد. زمان ماند متوسط آب در مخزن، مدت زمان بین ورود و خروج یک ذره آب به مخزن است. افق زمانی کوتاه مدت بیانگر سیمای سیستم منابع آب حوضه دز در زمان کنونی و آینده نزدیک (سال 1395 ‏) است. شبکه های آبیاری و زهکشی بزرگترین مصرف کننده های آب در حوضه دز هستند. نیاز آبی شبکه های آبیاری تابع الگوی کشت شبکه و روش آبیاری محصولات است. در مطالعات نیازهای آبی طرح سیستمی دز روش های صرفه جویی در مصرف آب شبکه های آبیاری و زهکشی در قالب سناریو اصلاح الگوی کشت گیاهان شبکه و اصلاح روش آبیاری با هدف کاهش نیاز آبی شبکه مطرح می شود. اگر تحت شرایط مطلوب ذخیره از نظر اختلاط طبیعی و مصنوعی، نیاز پایین دست از آب با زمان ماند بیشتر وتحت شرایط نامطلوب حادث برای کیفیت آب مخزن، نیاز پایین دست از آب با زمان ماند کمتر تامین شود، در این صورت می توان حدود احجام ذخیره با زمان های ماند متفاوت را تعیین کرد. در این مقاله زمان ماند ماهانه آب مخزن سد دز با لحاظ نیاز پایین دست در افق توسعه کوتاه مدت در دو حالت اصلاح و عدم اصلاح الگوی کشت و روش آبیاری محاسبه شده و نتایج مقایسه می گردد. در ادامه حدود احجام متوسط ذخیره تحت شرایط مطلوب و نامطلوب ذخیره تعیین میشود

زمان ماند، سد دز، افق توسعه کوتاه مدت، سناریو اصلاح الگوی کشت و روش آبیاری