اسماعیل مقبلی دامنه - کارشناس ارشد آیباری و زهکشی، مرکز آموزش جهاد کشاورزی جنوب کرمان
فرزاد حسن پور - دکتری آبیاری گروه مهندسی آب، دانشگاه زابل
حسن شیرانی - دکتری خاکشناسی گروه خاکشناسی، دانشگاه ولی عصر(عج)رفسنجان

اطلاع از مقدار رطوبت خاک مزرعه در زمانها و مکانهای گوناگون میتواند در برنامه ریزی و مدیریت آبیاری مزرعه بسیار مفید واقع گردد، اندازه ‏گیری صحرایی و آزمایشگاهی بسیار وقتگیر و پرهزینه بوده ‏و بنابراین استفاده ‏از مدلهای رایانه ای برای پیشبینی مقدار رطوبت در خاک رایج شده ‏است. از مدلهای توانمندی که کارایی آنها به اثبات رسیده ‏است دو مدل HYDRUS-ID و ‏SWAP ‏می باشد، ولی بایستی این مدلها قبل از بکارگیری برای منطقه مورد نظر کالیبره گردند این پژوهش در مرکز تحقیقات کشاورزی جنوب کرمان انجام گرفت و دو مدل SWAPوHYDRUS-ID در شبیه سازی نیم رخ رطوبت مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش ها در 4 ‏تیمار به صورت طرح بلوک کامل تصادفی اجرا شده ‏، سپس با استفاده ‏از دو مدل SWAP وHYDRUS-ID ‏نیز مقدار رطوبت در اعماق و زمان های مختلف پیش بینی شد. نتایج حاصل ازمدل ها با آزمایش های مزرعه ای مقایسه و در پایان با آنالیز داده ها، مدل ها ارزیابی شدند. بر اساس شاخص های آماری دیده می شود که هر دو مدل برآورد خوبی از مقدار رطوبت دارند و در همه تیمارها ضریب همبستگی بالاتر از 83 ‏درصد است، هر دو مدل میزان رطوبت را بیشتر از مقادیر اندازه گیری شده پیش بینی می کنند، ولی مدلHYDRUS-ID نسبت به مدل SWAP ‏برآورد بهتری از میزان رطوبت دارد. بنابراین می توان از این دو مدل برای پیشبینی نیمرخ رطوبت در منطقه استفاده کرد.

شیبه سازی، رطوبت، HYDRUS-ID و SWAP