عبدالله واحدی - کارشناس ارشد ارگونومی، مرکز آموزش علمی کاربردی گروه صنعتی صفا، ساوه، ایران
سارا دهنوی - نویسنده مسئول- کارشناس ارشد ارگونومی، مرکز آموزش علمی کاربردی گروه صنعتی صفا، ساوه، ایران

مقدمه: ترافیک یکی از مشکلات اجتماعی در جوامع امروزی و در شهرهای بزرگ می باشد. برای مهار ترافیک، علاوه بر گشایش راه ها، نیاز به فرهنگ سازی و نیز استفاده از روش های هوشمند می باشد، بدین سبب سیستم های کنترل ترافیک شهری ابداع گردیده است. وظایف اپراتورهای این مراکز برای مدیریت ترافیک، شامل فرآیندهای شناختی گوناگون است. تجزیه و تحلیل کار شناختی (cognitive work analysis) برای تجزیه و تحلیل این سیستم های کاری، با هدف بهبود طراحی سیستم، به عنوان یک چارچوب، در این مطالعه معرفی شده است. روش انجام کار: تجزیه و تحلیل کار شناختی (CWA)، محدودیت های سیستم را از طریق پنج فاز شناسایی می کند، که در ابتدا با تحلیل قلمرو کاری آغاز و بعد از تحلیل وظیفه، تحلیل استراتژی و بررسی همکاری ها و سازمان های اجتماعی، با شناسایی صلاحیت های لازم پرسنل به پایان می رسد. یافته ها: نتایج این مطالعه شامل: طرح کلی مراحل اجرای تکنیک CWA، تحلیل قلمرو کاری، نردبان تصمیم، جزئیات مربوط به شاخص ها ی سطوح مرتبط، استراتژی های موجود، نقشه جریان اطلاعات (IFM)، نقشه جریان اطلاعات (IFM) برای چارچوب بندی تحلیل اجتماعی سازمان، و تجزیه و تحلیل شایستگی شخص می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتیجه این پژوهش می تواند جهت گزینش و آموزش اپراتورهای مرکز کنترل ترافیک استفاده گردد، چرا که به کارگیری تجهیزات مدرن درامر کنترل ترافیک نیازمند پرسنل مجرب و با توانمندی های شناختی می باشد، در غیر این صورت موجب به هدر رفتن سرمایه و انرژی سازمان ها خواهد بود. هرچه تصمیمات اپراتور بیشتر وابسته به پردازش اطلاعات باشد، توانایی های شناختی اپراتور نیز باید بیشتر باشد. فرآیندهای شناختی کاوش دیداری (visual search)، حل مسئله و زمان سنجی از ویژگی های شناختی لازم برای تصدی این شغل است.

ارگونومی شناختی، تجزیه و تحلیل کار شناختی (CWA)، مرکز کنترل ترافیک شهری