عباس کریمی - عباس کریمی عضو هیات علمی گروه خاکشناسی دانشگاه تبریز

عملیات آبشوئی در اراضی شور دشت تبریز (قم تپه صوفیان)انجام یافت. اهدافی که در این کار تحقیقاتی دنبال شد عبارت بودند از : -1 کوتاه نمودن مدت زمان آبشوئی در اصلاح خاکهای شور با بافت سنگین 2- صرفه جوئی در آب به دلیل محدود بودن منابع آبهای شیرین در کشورمان 3- زیر کشت بودن اراضی اصلاح شده و برداشت محصول در قابل قبول. برای این منظور زمین یبه مساحت یک هکتار از اراضی فوق را بعد از تسطیح به سه قسمت تقسیم نمودیم. قسمت اول شخم عادی به عمق 25 الی 30 سانتیمتر .قسمت دوم شخم عمیق به عمق 45 الی 50 سانتیمتر و قسمت سوم با استفاده از subsoiler به عمق 75 الی 80 سانتیمتر نرم گردید.با در نظر گرفتن خصوصیات فیزیکی خاکهای منطقه کانال زهکشی به عمق 2 متر حفر گردید. کمیت آب آبشوئی از فرمول والابیف و با در نظر گرفتن ضریب نمک زدائی خاک محاسبه گردید. آبشوئی هر کدام از واریانت های سه گانه سه بار و هر بار با 3000 متر مکعب در هکتار آب انجام یافت. شاخصهای کیفیت آب آبشوئی شامل TDS,EC,pH ، کاتیون ها و آنیون های محلول تعیین ؛ روابط یونی مانند RSC,SAR محاسبه گردید . همین آزمایشات در مورد خاک هر سه واریانت با حفر پروفیل های خاک تا عمق 150 سانتیمتر و نمونه برداری از آنها در سه تکرار انجام یافت. با استفاده از رابطه کاپون تاثیر SAR آب آبشوئی بر ESP خاک مشخص گردید . مقدار آبی که بعد از هر بار آبشوئی از واریانت های سه گانه به کانال زهکش منتقل شده بود اندازه گیری و با تجزیه آب زهکش ترکیب و مقدار نمکهای موجود در آن مشخص گردید. با حفر چاههای پیزومتر در واریانت های سه گانه تغییرات عمق آبهای زیرزمینی و همچنین دینامیک نمکها در این آبها طی مراحل مختلف آبشوئی تعیین گردید . برای جلوگیری از خطاهای احتمالی در تجزیه و محاسبات ، اقدام به تعیین بالانس آب و نمک شد. عوامل افزاینده به آب آبشوئی مانند نزولات جوی و پارامترهایی که موجب کاهش آب آبشوئی می شد (آب مصرفی جهت رساندن رطوبت خاک به حد FC ) ،اجزاء بالانس آب را تشکیل می داد. بالانس نمک در خاک نیز به ترتیب فوق انجام یافت. بعد از خاتمه عملیات آبشوئی درصد نمکهای خاک در عمق عمومی 100-0 سانتمتری در واریانت اول از 2/43 به 1/47 در واریانت دوم از 2/20 به 1/14 و درواریانت سوم از 2/20 به 0/38 تقلیل یافت. ارقام فوق مشخص نمود که در واریانت اول با ایجاد شخم عادی و آبشوئی موفق به اصلاح خاک در زمان محدود نشده ، در واریانت دوم نصف نمکهای خاک شسته شده و در واریانت سوم نمکهای خاک به حدی رسیده که مشکلی برای رشد گیاهان ایجاد نمی نماید. زمان لازم برای آبشوئی به ترتیب 146،95،58 روز در واریانت های سه گانه بوده است.

اثر شخم در بازده بازشوئی خاکها و خاکهای شور و سنگین