علی حلاجیان - موسسه تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری دکتر دادمان
رضوان الله کاظمی
سهراب دژندیان

ماهی سفید از خانواده Cyprinidae، ا زجنس Rutilus با نام علمی Rutilus frisii kutum یکی از مهمترین و با ارزش ترین ماهیان فلس دار نواحی جنوبی دریای خزر می باشد. کلیه مراحل زندگی خود (از قبیل تغذیه، رشد و نمو و …) را در دریا سپری و برای تولید مثل وارد آب های شیرین رودخانه ها می شود. و در 3 تا 4 سالگی به بلوغ جنسی می رسد. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت بافت شناسی و تعیین مراحل مختلف رسیدگی جنسی گنادماهی سفید درآبهای ساحلی استان گیلان به انجام رسید. برای تامین نمونه ها، صید ماهیان فوق به روش دام گوشگیر با اندازه چشمه های 26، 33 و40 میلی متری در شهریور سال 1380 در 3 ایستگاه مستقر درسواحل استان گیلان (از آستارا تا چابکسر) انجام گرفت. 41 عدد ماهی سفید صید و بعد از بیومتر ، گناد آنها در محلول بوئن فیکس گردید. نمونه بافت های گناد پس از فیکس شدن به آزمایشگاه بافت شناسی بخش فیزیولوژی و بیوشیمی انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری انتقال و با استفاده از الکل اتانول در درجات مختلف ، کلروفوم و پارافین آبگیری، شفاف سازی و قالب گیری گردید. از قالب ها برش های بافتی به ضخامت 7 میکرون تهیه و به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شدند. و سپس بوسیله میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. بررسیهای زیست سنجی نشان داد که حداقل، حداکثر و متوسط وزن ماهیان سفید صید شده به ترتیب 12، 750، 8/280 گرم و حداقل ، حداکثر و متوسط طول کل آنها به ترتیب 2/، 20، 40 و 8/29 سانتی متر بود. بررسی نتایج بافت شناسی گناد 41 عدد ماهی صید شده نشان داد که 17 عدد از آنها یعنی 5/41 درصد ماده و 24 عدد آنها یعنی 5/85 درصد نر بودند. از 17 عدد ماهی ماده 8/11 درصد در مرحله I، 6/64درصد در مرحله II، 8/11 درصد در مرحله II به III و 8/11 درصد نیز در مرحله III رسیدگی جنسی بودند. از 24 عدد ماهی نر 3/8 درصد درمرحله I، 2/29 درصد در مرحله II، 7/16 درصد درمرحله II به III و 8/45 درصد در مرحله III رسیدگی جنسی بودند.

دریای خزر ، ماهی سفید ، بافت شناسی ، مراحل رسیدگی جنسی