نفیسه رجب پور کمال آبادی - دانشجویان کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان
حسین شیرانی - دانشیار گروه علوم خاک دانشگاه ولیعصر(عج)رفسنجان
علی اصغر بسالت پور - استاد یار گروه علوم خاک دانشگاه ولیعصر(عج)رفسنجان
مرجان پدیدار - عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان

امروزه علم شیمی در طراحی، توسعه و به کارگیری فرآیندها و محصولات برای کاهش یا حذف موادی که برای انسان یا محیط زیست خطرناک هستند، فعالیت دارد. در سال های اخیر به استفاده از مواد پلیمریک(همچون پلی اکریل آمید) که دارای گروه های عاملی مثل اسید کربوکسیل، آمین، هیدروکسیل و اسید سولفونیک توجه شده است که می توانند به عنوان عوامل کمپلکس کننده استفاده شوند. در این پژوهش نیز از ترکیب پلیاکریلآمید با نسبت مشخصی از ذرات نانورس، مالچ NanoclayPAM که یک مالچ معدنی سازگار با محیط زیست میباشد، برای نخستین بار در کشور و دنیا تهیه و تولید شده است. این مالچ، فاقد هر گونه آثار نامطلوب زیستمحیطی است که از جمله مهمترین معضلات استفاده از دیگر مالچها به ویژه مالچ نفتی است. جهت بررسی کارایی تثبیت ماسههای روان توسط این مالچ و نیز ماندگاری آن در طول زمان، مطالعات آزمایشگاهی و صحرایی انجام شد. برای این منظور نمونه ماسههای روان از دشت داوران رفسنجان برداشت شد و سپس مالچ مورد آزمایش در 2 تکرار بر روی ماسه بادی که داخل سینیهای مخصوص دستگاه شبیهساز فرسایش بادی ریخته شدهبودند، پاشیده شد. بهمنظور بررسی ماندگاری مالچ نیز یک دوره آزمایش 3 ماهه در نظر گرفته شد و تأثیر مالچ بر تثبیت ماسه های روان در 3 زمان 1 و 8 هفته پس از مالچپاشی (در 3تکرار) بررسی شد. نتایج نشان داد که مالچ NanoclayPAM از یکسو با تشکیل خاکدانههای پایدار و درشت از ماسه بادی در سطح خاک و تشکیل یک لایه نفوذناپذیر و با مقاومت برشی بالا در سطح از سوی دیگر، سبب به صفر رسیدن میزان فرسایش بادی شد.

گرد و غبار، مالچ معدنی سازگار با محیط زیست، پلیآکریلآمید، فرسایش بادی