شادی هاشم نیا - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
طناز میر - دانشجوی کارشناسی ارشد بافت شناسی ، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

تفاوت بافت استخوانی پرندگان با پستانداران موجب می شود که این بافت شکل گیری متفاوتی را بین این دو دسته از حیوانات نشان دهد. در پرندگان در خصوص مراحل تکوین و تکامل اندام حرکتی جنین و اجزا سازنده آن مطالعاتی صورت گرفته است. در این میان گروهی از این مطالعات در خصوص نحوه و زمان شکل گیری استخوان های اندام حرکتی پرندگان بوده است. در این مطالعات اختلافاتیبین توالی زمانی این شکل گیری دیده شده است. مشخص نیست که این تفاوتها، به دلیل اختلاف در طول دوره انکوباسیون، اختلاف در رفتار حرکتی(و در نتیجه تفاوتهای آناتومیک) پرندگان مطالعه شده و یا عوامل شناخته نشده دیگر باشد. با توجه به طول دوره انکوباسیون 23 روزه و رفتار حرکتی ویژه در کبک و همچنین کمبود اطلاعات پایه ای در خصوص اندام حرکتی این پرنده برآن شدیم تابافت زایی استخوان ران(به عنوان یکی از استخوان های بلند اندام حرکتی) را مورد بررسی قرار داده و به بیان تفاوت ها و شباهت های مدل فوق با سایر پرندگان بپردازیم. بدین منظور جنین های 6 تا 21روزه کبک مورد استفاده قرار گرفتند. جنین ها در محلول بوئن فیکس شدند. پس از ثبوت، اندام حرکتی پسین جدا و در دستگاه پاساژ بافت قرار داده شد. از ناحیه ران نمونه های آماده شده، با روش پارافین قالب گیری کرده و برش های 5 میکرونی قالب ها را با روش های هماتوکسیلین ائوزین، - تری کروم ماسون و آلسین بلو ون - گیسون رنگ آمیزی کردیم. مطالعه میکروسکوپیک اسلایدهای به دست آمده نشان داد که شکل گیری این استخوان در کبک شباهت های زیادی با بلدرچین و جوجه دارد. به نظر می رسد که این شباهت ها می توانند به عنوان یک الگو در ریخت زایی استخوان های بلند در پرندگان مطرح شوند. الگویی که تفاوت هایی را با این الگو در پستانداران نشان می دهد.

کبک، ران، بافت زایی