محمدرضا حافظی - عضو هیئت علمی و استادیار، دپارتمان ساختمان، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
عاطفه امیدخواه - کارشناس ارشد بازسازی پس از سانحه، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران- نویسنده مسئول

آتش سوزی بعنوان یکی از سوانح پرتکرار شهری روزانه جان و مال افراد زیادی را تهدید می کند. ازطرف دیگر با توسعه شهرنشینی و ساخت بناهای بلند، بویژه در دهه اخیر، بر تعداد افرادی که در ایننوع ساختما نها زندگی و کار می کنند، افزوده شده است. یکی از مهمترین موضوعاتی که در رابطه باحفظ جان و تأمین ایمنی افراد در حوادث آتش سوزی در ساختما نهای بلند وجود دارد، بحث تخلیهاضطراری است. با وجود ساخت و سازهای بلندتر و مخاطرات همراه با آنها، نیاز به اندیشیدن به راه هایگونا گون تخلیه از ساختمان در شرایط بحرانی بوجود آمده است که در برگیرنده مقوله استفاده از آسانسوردر تسریع بخشیدن به فرآیند تخلیه و یا به منظور تخلیه کامل ساختمان و یا در کمک به خارج کردنافراد ناتوان و نیازمند امداد می شود. مقاله حاضر به بررسی پژوهش های جهانی در زمینه الزامات وایده های بکارگیری آسانسورها در تخلیه اضطراری به روش مرور متون تخصصی، کدهای ساختمانی ونمونه های موردی می پردازد. نتایج نشان می دهد امروزه بیشتر توجه برای تخلیه در ساختمان هایبلند، بر استفاده از آسانسورها استوار است. در حالیکه ایده استفاده همزمان از آسانسور و راه پله به منظورانجام تخلیه در تئوری امکان پذیر به نظر می رسد، پیاده سازی این روش در عمل با دشواری هایی همراهخواهد بود که نیاز به تغییرات اساسی در نحوه کارکرد و سطح ایمنی آسانسورها یکی از آنهاست. در مقابلبا دیدگاه هزینه– فایده و برای کاهش اختصاص سطح زیربنای ساختمان به مجاری حرکتی و فضاهایامن می توان از دانش و تکنولوژی روز بهره جست و با مطالعه و بروز رسانی قوانین ساخت و ساز کشور ازهمگرایی امکانات موجود در ساختمان مانند آسانسورها، سیستم های ارتباطی و سیستم های کاشفدود و حریق در راستای تسهیل و تسریع تخلیه اضطراری استفاده نمود.

تخلیه اضطراری، ساختمان بلند، آسانسور، سانحه آتش سوزی