مهدی ذاکری - استادیار دانشگاه تهران ( پردیس قم )

مسئله ی علیت ذهنی - دست کم از زمان دکارت - از مهم ترین مسائل فلسفه ی ذهن بوده است. فیلسوفان دکارتی از آنجا که تعامل علی نفس و بدن را مشکل ساز می دانستند، هر یک به شیوه ای رابطه ی علی مستقیم میان نفس و بدن را کنار گذاشتند. با این حال، این مسئله با کنار گذاشتن نفس مجرد دکارتی در دوره ی معاصر نیز حل نشده است و همچنان از مهم ترین مسائل است. اگر مسئله ی ذهن و بدن را اساسی ترین مسئله ی علیت ذهنی است. اگر در نظر دکارت تفاوت دو جوهر نفس و بدن مانعی بر سر راه تعامل علی این دو به حساب می آمد، با اصالت دادن به امور فیزیکی نیز مسئله صورت دیگری پیدا می کند : ذهن چگونه می تواند نیروهای علی اش را در جهانی که اساساً فیزیکی است، اعمال کند؟ فیلسوفان براساس دیدگاه های متفاوتشان درباره ی علیت و نیز چیستی ذهن، راه حل های متفاوتی برای مسئله ی علیت ذهنی مطرح کرده اند، که به بخشی از این مسائل در این مقاله پرداخته می شود.

علیت ذهنی، دوگانه انگاری، اصالت تعامل، فیزیکالیسم، طرد علی، برون گرایی، بسته بودن فیزیک