رسول نوروزی فیروز - عضو هیئت علمى پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى

رابطه میان سطح تحلیل و اجتهاد (به معنای نظریه پردازی) از موضوعات مهم در علوم اجتماعى است. در این نوشتار تلاش مى شود نشان داده شود که میان سطح تحلیل و تفکر و اجتهاد رابطه ای خاص وجود دارد و استفاده از هر سطح تحلیل بر استنباط ها و برون دادهای اجتهادی تأثیرگذار خواهد بود. اساساً این سطح تحلیل است که میزان اهمیت و اولویت مسائل را برای متفکر و مجتهد مشخص مى کند. در این مقاله، مقام تبیین رابطه این دو، مقام معطوف به مباحث نظری و مبنایى نیست، بلکه مقام معطوف به کنش و رفتار یا برو ندادهای عملى است که در ضمن بررسى آرا و فتاوی نمایان مى شود. برای مطالعه موردی، آرای علامه بدیع الزمان سعید نورسى از عالمان مشهور ترکیه درباره رابطه میان اسلام و غرب و در نهایت راه برو نرفت از معضلات ناشى از مواجهه این دو حوزه تمدنى در دوره معاصر انتخاب شده است. بنابراین، فرضیه فرعى این نوشتار آن است که چون سعید نورسى با رویکرد تمدنى به مسئله مواجهه اسلام و غرب مى نگرد، پروژه «مدرنیته اسلامى» و یا «تمدن قرآنى» و چگونگى دستیابى بدان را وجهه همت خود قرار داده است.

سیعد نورسى، سطح تحلیل، اجتهاد، مدرنیته، هویت تمدنى، تمدن اسلامى