مریم دائم - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، موسسه غیرانتفاعی روزبه زنجان
علیرضا جزپیری - استاد یار دانشکده معماری و شهرسازی، موسسه غیرانتفاعی روزبه زنجان

فلسفه پدیدار شناسی یکی از ارزشمندترین دستاوردهای دنیای اندیشه در قرن بیستم است، و جایگاه آن درمباحث معماریمعاصر ایران کم رنگ است. پدیدارشناسی راهکاری است که به معمار یاری میرساند تا بتواند اثر خود را هر چه بیشتر در حیطه یادراک مخاطب ها بگذارد. هدف اصلی در طرح این موضوع این است که معماری معاصر مهمترین ویژگی خود یعنی فضای تجربه گرا را ازدست داده و دلیل آن عملکرد گرایی افراطی میباشد که باعث عدم توجه به بدن انسان شده است. به عقیده ی یوهانی پالاسماطراحی معماری برای ساختمان ها بر اساس تصورها و احساس های افرادی که زندگی خواهند کرد شکل می گیرد و پدیدار شناسیاین احساس های بنیادین را تحلیل خواهد نمود. یکی از پرسش های کلیدی آن است که چگونه می توان از یک سو تفکرات فلسفی صرفرا به حوزه عمل و نظر معماری وارد کرد، و از دیگر سو، پدیدارشناسی را در عمل، جهت تحلیل آثار معماری و خوانش محیط به کارگرفت؟ برای پاسخ به پرسش دوم، شاید بهترین منبع ارجاع به نوشته های محققانی باشد که پیش تر در این راستا گام برداشته اند، و بهتحلیل پدیدارشناختی آثار معماری پرداخته اند. در این مقاله از دو روش تحقیق مفهومی-تجربی برای بررسی فلسفه پدیدارشناسی وارزیابی- انتقادی برای نمونه های موردی استفاده شده است. روش استدلال نیز قیاسی- استقرایی می باشد که حاصل تطبیق انجامشده میان یافته ها و مبانی نظری با نمونه های موردی میباشد. و به نظر می رسد که آیتم های مطرح شده در تئوری محمدرضا شیرازیپیرامون پدیدارشناسی معماری، در نمونه های موردی رعایت شده و تحقق فلسفه ی پدیدارشناسی درعمل می باشد.بدین منظور این مقاله بر آنست تا با تکیه بر آرای یوهانی پالاسما، و پتر زومتور معمار و نظریه پرداز معماری معاصر، که آثارشان در عرصهپدیدارشناسی معماری، تأثیری به سزا در گسترش این قلمرو داشته است، به بازخوانی و تحلیل ویلا مایرآ اثر آلوار آلتو ، معبد آب اثر تادائوآندو، مسجد ولیعصر اثر رضا دانشمیر، و خانه ی شریفی ها اثر علیرضا تقابنی بپردازد. و خوانش پدیدارشناختی را در این نمونه ها با توجهبه وجوه پدیدارشناسی در نظریه دکتر محمد رضا شیرازی بررسی کند.