رمضان مجوزی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه سیستان و بلوچستان
محمد بارانی - دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی،دانشگاه سیستان و بلوچستان.

وزن عروضی، یکی از انواع موسیقی است که در تأثیرگذاری شعر، از جهت انتقال اندیشه و عاطفه شاعر، نقش اساسی دارد. در تاریخ ادب فار سی، همواره شاعرانی موفقتر بودهاند که این عنصر مو سیقایی را در کنار سایر جنبههای هنری، مورد توجه قرار دادهاند. پژوهش حاضر، به بررسی و تحلیل اوزان مورد استفاده فرخی سیستانی و قاآنی شیرازی میپردازد. فرخی، در چهار قالب قصیده، غزل، ترجیع بند و قطعه، قاآنی؛ در هشت قالب قصیده، قطعه، غزل، رباعی، ترکیببند، مسمط، ترجیع بند و مثنوی طبع آزمایی نموده است، اما قصیده سرایی عرصه مسلم هنری هر دو شاعر است. از نظر سبک شناسی، میتوان فرخی را شاعر بحر رمل و قاآنی را شاعر بحر هزج دانست 27 درصد ا شعار فرخی در بحر رمل و 27/3 شعار قاآنی در بحر هزج سروده شده ا ست. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد، فرخی از 46 وزن در ده بحر و قاآنی از 29 وزن در یازده بحر، برای سرودن استفاده نمودهاند. تنوع اوزان در دیوان فرخی به مراتب بی شتر از دیوان قاآنی ا ست اما مو سیقی بیرونی ا شعار قاآنی، به دلیل ا ستفاده از اوزان خیزابی و جویباری؛ پر تحرک تر جلوه مینماید. اوزان نامطبوع در دیوان هر دو شاعر ب سامد چ شمگیری ندارد و هماهنگی وزن با محتوا به خوبی رعایت شده است

فرخی سیستانی، قاآنی شیرازی، وزن عروضی