سیدداود شریفی - عضو هیئت علمی گروه علوم دام و طیور پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران
سعیده حسنی خورسندی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم دام و طیور پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران
علی اکبر خادم - عضو هیئت علمی گروه علوم دام و طیور پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران
عبدالرضا صالحی - عضو هیئت علمی گروه علوم دام و طیور پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران

تاثیر چهار گیاه دارویی دارای خاصیت ضد باکتریایی بر سیستم ایمنی و جمعیت باکتریایی ایلئوم جوجه های گوشتی با استفاده از 336 قطعه جوجه نر یک روزه سویه تجاری راس در قالب طرح کامالً تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار مطالعه شد. گیاهان دارویی زیره سبز، نعناع، بومادران و کلپوره به ترتیب در مقادیر 5/1 ،3/0 ،2/0 ،و 2/0 درصد به جیره اضافه شدند. دو جیره حاوی آنتی بیوتیک و بدون آنتی بیوتیک به ترتیب به عنوان شاهد مثبت و منفی در نظر گرفته شد. به منظور بررسی وضعیت سیستم ایمنی جوجه ها، در هفته پنجم دوره آزمایشی خونگیری انجام شد. در انتهای دوره پرورش سه قطعه جوجه از هر واحد آزمایشی انتخاب و بالفاصله پس از کشتار، از محتویات ایلئوم آنها نمونه برداری شد. اثر گیاهان دارویی مورد مطالعه بر میزان تیتر پادتن علیه ویروس نیوکاسل معنی دار نبود ولی میزان هتروفیل ها در پرندگانی که در جیره خود بومادران مصرف کردند افزایش معنی داری را نشان داد )05/0> P .)جمعیت کلستریدیوم های موجود در ایلئوم جوجه های مربوط به تیمار نعناع نسبت به سایر تیمارهای گیاهان داروئی کمتر بود )05/0> P .) جمعیت بیفیدوباکترها در ایلئوم جوجه هائی که جیره حاوی کلپوره و بومادران مصرف کردند کاهش یافت )05/0> P )ولی فراوانی آنها در تیمارهای شاهد باالتر بود. نتایج این مطالعه نشان داد که گیاهان دارویی مورد مطالعه اثرات متفاوتی بر سیستم ایمنی و فلور میکروبی ایلئوم جوجه های گوشتی دارند و نعناع می تواند برای کنترل عفونت کلستریدیومی در دستگاه گوارش و بومادران برای تقویت سیستم ایمنی جوجه های گوشتی به کار رود.

جوجه گوشتی، فلور میکروبی، سیستم ایمنی، گیاهان دارویی