زهراالسادات مدرس زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
مهدیه ملک نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، تفت، ایران

فطرت و عقل انسانی بر اساس اصل توحید است و جهان بینی واحد و منبع مشترکی که هنرمندان دارند بر پایه شناخت خدای متعال ،صفات و افعال او که با قلب و دل و رویت حضور او در عمق جان حاصل می شود ، موجب شده خصلت و ماهیت وحدت در تمام آثارهنری متجلی گردد . هنر اسلامی نیز نتیجه تجلی وحدت در کثرت است و وابستگی همه چیز را به خدای یگانه نشان می دهد . اینهنر فضای آرام و متعادل و همساز با سرشت انسان برای جامعه فراهم می کند . فضایی که در آن انسان به هر سو رو کند یاد خدا در ضمیر او بیدار شود .مساجد منابعی گرانقدر و با شکوه هستند که هنرمند مسلمان با بهره گیری از عرفان عمیق اسلامی توانسته است آثار خود را با الهاماز معنویت دینی و بر اساس توحید ذات پروردگار بیافریند . وحدت ، کثرت ، علم ، زیبایی و نظم همه اصولی هستند که هنر اسلامیبر مبنای آن شکل می گیرد . بنابراین فضای روحانی واحدی که در معماری مساجد دیده می شود ، چه گنبد و مناره و محراب و طاق و چه کتیبه ها و کاشیکاری ها و نقوش و اشکال و رنگ ها همگی به یک محور منتهی می شوند و آن حرکت به سوی خداست که تجلی حکمت عارفانه ی نقش بسته بر معماری است . در این تحقیق سعی شده تبلوری از عرفان اسلامی در معماری مساجد سنتی ایران که نمونه هایی از تجلی آثار هنری که بیشترین تاثیر را از عرفان اسلامی داشته اند، به نگارش در آید .

عرفان، عرفان اسلامی، مساجد سنتی، وحدت و کثرت، هنر اسلامی