احمد عابدینی - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

تلاش برای تعریف حدود شهری و محدود نگهداری رشد شهرها، از دغدغه ها و مسائل مهم در بین مسئولان و تصمیم گیران امور شهری و مدیریت شهری، در کشورها جهان سوم و هم چنین کشورهای توسعه یافته در راستای مدیریت رشد شهری می باشد. به ویژه در شهرهای کشورهای جهان سوم، رشد سریع و پرشتاب جمعیت و نرخ رشد بالای شهرنشینی و گسترش شهری، محدودیت در تأمین نیازهای زیرساختی و خدماتی در سطح گسترده، اهمیت زمین های کشاورزی و مناطق طبیعی حفاظت شده اطراف شهرها و سکونتگاهها، پیامدهای ناخوشایند ساخت و سازهای مسکونی در مناطق نامتناسب با توسعه مسکونی، و در نهایت دستیابی به بهینه ترین استفاده از زمین های موجود، لزوم تعریفی برای حدود شهری و محدود نگهداری رشد و توسعه کالبدی شهری با توجه به نیازهای موجود و آتی برای توسعه کالبدی را روشن می سازد. این نوشتار تلاش می کند تا با بررسی مفاهیمی همچون شهر فشرده، شهر گسترده، رشد هوشمند و شهر پایدار، مفهوم محدود نگهداری رشد و توسعه کالبدی شهری را بیان نماید. سیاست های محدود نگهدارنده رشد شهری از طریق برخورد منطقی با توسعه و در نظر گرفتن نیازهای آتی آن، جهت و شکل توسعه را مشخص می نماید و اهداف آن به بازدهی بهینه روند توسعه شهری از طریق هدایت و تطبیق عوامل و عناصر توسعه، رشد و توسعه سازگار با محیط زیست، و در نهایت به ارتقاء کیفیت زندگی در محیط شهری منجر می گردد. این پژوهش توصیفی با هدف شناخت ماهیت و کارکرد سیاست های محدود نگهدارنده رشد شهری، از طریق مطالعات اسنادی و تحلیل های محتوایی در تلاش است تا با ارائه دسته بندی های موجود از سیاست های محدودکننده رشد شهری و مقایسه آنها، ویژگی ها و اهداف و نتایج اجرای این سیاست ها را تشریح نماید.

مدیریت رشد، رشد فشرده، پراکنده رویی، رشد هوشمند، محدود نگهداری رشد شهری